Success story το ελληνικό σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου «Κένταυρος»
Για μια σημαντική «καριέρα» με διεθνείς παραμέτρους ετοιμάζεται ο «Κένταυρος» της ΕΑΒ. Πρόκειται για το «made in Greece» σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, και για την ακρίβεια anti-drone που τοποθετήθηκε τους τελευταίους μήνες στις φρεγάτες «Ψαρά» και «Σπέτσαι» του Πολεμικού Ναυτικού, για να τις προστατέψει από εχθρικές επιθέσεις, και παρουσίασε εξαιρετικά αποτελέσματα στο πλαίσιο της επιχείρησης ΑΣΠΙΔΕΣ στην Ερυθρά Θάλασσα και στον Κόλπο του Άντεν. Σε βαθμό μάλιστα, που ήδη ξένες εταιρείες αμυντικού εξοπλισμού, ή και χώρες, ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτό μέσω διπλωματικών διαύλων.
Είναι μία εξέλιξη, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, που αναδεικνύει τη σημασία μιας εθνικής υποδομής, όπως η ΕΑΒ, για την άμυνα της χώρας, αλλά και τη στρατιωτική της βιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε έχει αποφασιστεί η εγκατάσταση του «Κένταυρου» και στις τέσσερις φρεγάτες ΜΕΚΟ-200ΗΝ κλάσης «Ύδρα», με χρηματοδότηση του ΕΛΚΑΚ, ενώ δρομολογείται να εγκατασταθεί και στις νέες φρεγάτες FDI (Belharra) όταν θα ξεκινούν να παραδίδονται από το 2025 και μετά.
Πώς προέκυψε, όμως αυτό το success story για την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία;
Το πρόγραμμα Ηλεκτρονικού Πολέμου «Κένταυρος» ξεκίνησε το 2019, στην ΕΑΒ, με τις δοκιμές των παθητικών του συστημάτων, να γίνονται το 2022, και το σύστημα να καθίσταται επιχειρησιακό και με τα ενεργά του αντίμετρα τον Νοέμβριο του 2023. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από την ΕΑΒ πάνω σε ειδικό λογισμικό, το οποίο απέκτησε και διαμόρφωσε σύμφωνα με τις ανάγκες στο σύγχρονο πεδίο επιχειρήσεων.
Αν και αναπτύχθηκε ως χερσαίο σύστημα, οι ανάγκες της ελληνικής συμμετοχής στην επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ, σε περιβάλλον υψηλών απειλών, λόγω των drones των Χούθι, οδήγησαν την ΕΑΒ να διαμορφώσει σε χρόνο μηδέν μία ναυτική έκδοση (naval version) ώστε οι φρεγάτες του ΠΝ στη Μέση Ανατολή να μην μείνουν απροστάτευτες απέναντι σε τέτοιες απειλές. Οι δοκιμές του «Κένταυρος» έδειξαν ότι μπορεί να αποτελέσει λύση στην αντιμετώπιση των τα drones των Χούθι, αλλά κατά συνέπεια των τουρκικών Bayraktar, τα οποία διαθέτουν ανάλογες δυνατότητες.
Τα επιχειρησιακά αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Με δυνατότητα παθητικής ανίχνευσης απειλών άνω των 300 χλμ. ο «Κένταυρος» σημείωσε 4 καταρρίψεις drones, προστατεύοντας τόσο τις ελληνικές φρεγάτες αλλά και την παγκόσμια ναυσιπλοΐα, που ήταν και το στοίχημα για την επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ.
Αποδείχθηκε αποτελεσματικός στις παρεμβολές (jamming) προς τα drones που εξαπέλυσαν οι Xούθι και μάλιστα σε τουλάχιστον μια περίπτωση κατάφερε να το αποκόψει από το σταθμό ελέγχου στο έδαφος, με αποτέλεσμα τη συντριβή του στη θάλασσα. Ήταν μία συγκεκριμένη επίθεση έναντι της φρεγάτας «Σπέτσαι» κατά την οποία ο «Κένταυρος» εντόπισε ένα σμήνος οπλισμένων drones να προσεγγίζουν την περιοχή, και μάλιστα πολύ πριν από τους υπόλοιπους αισθητήρες του πλοίου. Το παθητικό σύστημα ενεργοποιήθηκε άμεσα, εγκλώβισε το κοντινότερο drone και ουσιαστικά το κατέρριψε.
Και ίσως να μην είναι τυχαίο ότι στις περιοχές όπου επιχειρούσαν ελληνικά πλοία του ΠΝ, μετά τις 14 Ιουλίου 2024, οπότε και σημειώθηκε η τελευταία κατάρριψη drone, δεν σημειώθηκε καμία άλλη επίθεση.
Αντίθετα με τις ελληνικές φρεγάτες που έφεραν τον «Κένταυρο», και όπως αποκάλυψε το Der Spiegel, δύο πλοία πλοία του Γερμανικού Ναυτικού (εκ των όποιων και μία φρεγάτα κλάσης Baden) που επιχειρούσαν στον Ινδικό Ωκεανό στο πλαίσιο της επιχείρησης ΑΣΠΙΔΕΣ, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη χώρα τους μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας (Νότιος Αφρική) για να μην βρεθούν αντιμέτωπα με τα drones των Χούθι.
Ευρύτερα, δε, η παρουσία των ελληνικών φρεγατών με τον «Κένταυρο», έδωσε προστιθέμενη αξία στην επιχείρηση ΑΣΠΙΔΕΣ, καθιστώντας την ναυσιπλοΐα πιο ασφαλή, και οδηγώντας διάφορες πλοιοκτήτριες εταιρείες να επιστρέψουν στις ρότες της περιοχής. Κατά συνέπεια εξοικονομήθηκαν εκατομμύρια ευρώ αλλά και επισπεύσθηκαν οι παραδόσεις προϊόντων, μια και τα πλοία αυτά έπλεαν μέσω Γιβραλτάρ, με τεράστιες καθυστερήσεις και κόστος.
Ο «Κένταυρος», όμως δείχνει να έχει και χερσαίο μέλλον, λόγω της εμπλοκής του και στο ελληνικό Iron Dome, σε συνεργασία με τις ισραηλινές ΙΑΙ και Rafael, αλλά και τις ΗΠΑ. Στο χερσαίο σύστημα προστασίας, ο «Κένταυρος» θα παρέχει την παθητική κάλυψη (soft kill), όπως απέδειξε ότι μπορεί να κάνει στις ΑΣΠΙΔΕΣ, ενώ οι υπόλοιποι εταίροι θα παρέχουν το hard kill. Δηλαδή την αναχαίτιση με πυραύλους ή άλλα πυρομαχικά. Αυτό το οποίο έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον είναι η δυνατότητα σπονδυλωτής (modular) ανάπτυξης με ειδικά οχήματα που φέρουν τους αισθητήρες, συνεργαζόμενα με ένα κέντρο ελέγχου. Κάτι που αναπτύσσεται αναλόγως των αναγκών σε δεδομένους χώρους άμυνας.
Όμως η διαφορά που παρέχει ο «Κένταυρος» σε οικονομικό επίπεδο είναι ότι ένα ολοκληρωμένο σύστημα που λειτουργεί σε διαρκή βάση, στοιχίζει μόλις το 35% ενός πυραύλου ASTER, που είναι ο αντιαεροπορικός/αντιβαλλιστικός πύραυλος που θα εξοπλίζει τις φρεγάτες FDI. Σήμερα, το κόστος ενός συστήματος «Κένταυρος» κυμαίνεται στο 1,3 εκατομμύριο ευρώ, ενώ όσο σε περίπτωση μαζικής κατασκευής συστημάτων αναμένεται να πέσει ακόμα και κάτω από το 1 εκατομμύριο ευρώ.
Την περίοδο αυτή, και ενώ έχουν ήδη ξεκινήσει οι επαφές με τους ισραηλινούς για το ελληνικό Iron Dome, η ΕΑΒ προχωρά στην εξέλιξη και αναβάθμισή του, ώστε να φτάσει στο μέγιστο επίπεδο διαμόρφωσης. Ο «Κένταυρος» ήδη έχει ξεπεράσει το επίπεδο TRL (Technology Readiness Level) 7, με ανώτατο το ΤRL 9. Tο επίπεδο TRL 7 μεταφράζεται σε επιτυχημένη χρήση του πρωτότυπου σε επιχειρησιακό περιβάλλον, όπως συνέβη ήδη με τη χρήση του στην Ερυθρά Θάλασσα. Ακολουθεί το επίπεδο TRL 8, με τη ολοκλήρωση και πιστοποίηση του συστήματος για να περάσει στο TRL 9, που αφορά την αποδεδειγμένη επιχειρησιακή χρήση του ήδη πιστοποιημένου συστήματος.