Πώς να προστατέψετε τους Οπωρώνες από τους Ανοιξιάτικους Παγετούς
Οι ανοιξιάτικοι παγετοί αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την αγροτική παραγωγή, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές στους οπωρώνες. Οι επιπτώσεις τους έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη μεθόδων προστασίας που κρίνονται απαραίτητοι.
Ο παγετός εμφανίζεται όταν η θερμοκρασία του αέρα πέφτει κάτω από το 0 °C, σημείο στο οποίο η υγρασία του αέρα μετατρέπεται σε πάγο πάνω σε επιφάνειες.
Ποιοι είναι οι τύποι των παγετών;
Παγετός Ακτινοβολίας: Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή και εμφανίζεται σε συνθήκες ξαστεριάς και άπνοιας, όταν η θερμότητα ακτινοβολείται από την επιφάνεια της γης προς την ατμόσφαιρα.
Παγετός Μεταφοράς: Προκαλείται από την εισροή ψυχρών αερίων μαζών, συνήθως με ανέμους και νεφώσεις, καθιστώντας τον πιο δύσκολο στην αντιμετώπιση.
Ποιες είναι οι κρίσιμες θερμοκρασίες για τα οπωροφόρα δέντρα;
Τα φυλλοβόλα οπωροφόρα δέντρα παρουσιάζουν διαφορετική ευαισθησία σε χαμηλές θερμοκρασίες ανάλογα με το φαινολογικό στάδιο. Οι κρίσιμες θερμοκρασίες ζημιάς (critical temperatures) κυμαίνονται από -4 °C σε στάδιο φουσκώματος οφθαλμών έως και -0,5 °C σε νεαρούς καρπούς, ανάλογα με το είδος και την ποικιλία.
Πώς θα προστατέψετε τον οπωρώνα σας;
Παθητικά Μέτρα Προστασίας
Επιλογή Θέσης Οπωρώνα: Οι καλλιεργητές έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τη κατάλληλη θέση για τον οπωρώνα τους με βάση την εμπειρία τους. Για αυτό το λόγο συνίσταται να αποφεύγουν την επιλογή χαμηλών σημείων όπου συγκεντρώνεται ψυχρός αέρας.
Διαχείριση Ψυχρού Αέρα: Στη περίπτωση που έχει επιλεχθεί χαμηλό σημείο εγκατάστασης του οπωρώνα, είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί η διαχείριση του ψυχρού αέρα μετά από αφαίρεση των εμποδίων που τον παγιδεύουν όπως είναι φράχτες κλπ.
Επιλογή Ανθεκτικών Ποικιλιών: Ποικιλίες με μεγάλες απαιτήσεις σε ψύχος συνήθως εμφανίζουν οψιμότερη άνθηση γεγονός που βοηθά στην ανάπτυξη ανθεκτικότητας στον παγετό.
Κατάλληλες Καλλιεργητικές Πρακτικές: Το κλάδεμα των δένδρων είναι καλό να γίνεται καθυστερημένα έτσι ώστε να αποφύγουμε τη πρώιμη άνθιση. Η αζωτούχο λίπανση του οπωρώνα θα πρέπει να είναι ισορροπημένη και να αποφεύγεται τους θερινούς μήνες ή τους πρώτους μήνες του φθινωπόρου. Το φώσφορο συντελεί στην αντιμετώπιση των ζημιών μετά από παγετό. Η αντιμετώπιση των εχθρών και ασθενειών με την χρήση φυτοφαρμάκων θα πρέπει να μειώνεται όταν υπάρχει κίνδυνος για παγετό. Πρακτικές όπως είναι η κάλυψη των δένδρων με αντιπαγετικό ύφασμα και η βαφή ή περιτύλιξη του κορμού μπορούν να εφαρμοστούν ως προλητπικά μέτρα προστασίας κατά των παγετών. Η ζιζανιοκτονία είναι απαραίτητη καθώς αφαιρούνται όλα τα ζιζάνια και έτσι το έδαφος μπορεί και απορροφά μέρος της ακτινοβολίας.
Ενεργητικά Μέτρα Προστασίας
Ανεμομείκτες & Kάθετες τουρμπίνες : Αναμιγνύουν θερμό και ψυχρό αέρα, αυξάνοντας τη θερμοκρασία κοντά στην επιφάνεια αλλά διαθέτουν υψηλό κόστος εγκατάστασης. Οι κάθετες τουρμπίνες λειτουργούν με τη χρήση καυστήρα και αντλούν τον ψυχρό αέρα από την επιφάνεια του εδάφους, προωθώντας τον προς τα πάνω, ώστε να επιτραπεί η καθοδική ροή του θερμότερου αέρα. Η διαδικασία αυτή θυμίζει τη λειτουργία των ανεμομεικτών.
Καταιονισμός με Νερό: Αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους τρόπους αντιμετώπισης κατά τον οποίο απελευθερώνεται λανθάνουσα θερμότητα από την σύντηξη αφού το νερό που πέφτει στο δέντρο μετατρέπεται από υγρή μορφή σε πάγο.
Κεριά Παραφίνης & Θερμάστρες: Παρέχουν τοπική θέρμανση στον οπωρώνα και απαιτείται η τοποθέτηση τους και το άναμμα σε περίπτωση παγετού. Αντίστοιχα, οι θερμάστρες θερμαίνουν τοπικά κάποια δένδρα αλλά είναι ένας κοστοβόρος τρόπος θέρμανσης.
Η αποτελεσματική προστασία από τους ανοιξιάτικους παγετούς απαιτεί συνδυασμό παθητικών και ενεργητικών μέτρων, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες. Η πρόληψη μέσω σωστής επιλογής τοποθεσίας και ποικιλιών παραμένει το πιο οικονομικά αποδοτικό μέτρο.
Πηγή: Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης & Φυτογενετικών Πόρων – ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ