Αιματουρία: Τι Σημαίνει Αίμα στα Ούρα; Πλήρης Ιατρικός Οδηγός. Τί είναι η αιματουρία;

Η αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα, δηλαδή ερυθρών αιμοσφαιρίων στην αποβαλλόμενη ούρηση. Μπορεί να είναι:

Μακροσκοπική αιματουρία 🩸: Το αίμα είναι ορατό με γυμνό μάτι. Τα ούρα έχουν ροζ, κόκκινο ή καφέ χρώμα.
Μικροσκοπική αιματουρία 🔬: Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανιχνεύονται μόνο στο μικροσκόπιο ή στη γενική ούρων.

Είναι φυσιολογική;

❌ Όχι. Η αιματουρία δεν είναι ποτέ “φυσιολογική”. Ακόμη κι όταν είναι ασυμπτωματική, απαιτεί ιατρική διερεύνηση για πιθανές σοβαρές αιτίες όπως:

Πέτρες στα νεφρά
Ουρολοιμώξεις
Όγκοι στο ουροποιητικό
Νεφρικές παθήσεις

Ποια είναι τα βασικά σημεία;

Είναι σύμπτωμα και όχι νόσος.
Μπορεί να συνοδεύεται από πόνο, δυσουρία, ή πυρετό.
Απαιτεί απεικονιστικό και εργαστηριακό έλεγχο για τον προσδιορισμό της αιτίας.

🧠 Πώς Εμφανίζεται η Αιματουρία;

🔴 1. Μακροσκοπική αιματουρία

Τα ούρα έχουν ορατό κόκκινο, ροζ ή καφέ χρώμα.
Συχνά συνοδεύεται από πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση (π.χ. σε πέτρα ή ουρολοίμωξη).
Σοβαρό σύμπτωμα που απαιτεί άμεσο έλεγχο.

🔬 2. Μικροσκοπική αιματουρία

Δεν φαίνεται με γυμνό μάτι.
Ανακαλύπτεται τυχαία στη γενική ούρων ή σε check-up.
Μπορεί να είναι παροδική (άσκηση, λοίμωξη) ή μόνιμη (π.χ. σπειραματονεφρίτιδα).

📉 3. Διαλείπουσα ή μόνιμη

Διαλείπουσα: εμφανίζεται κάποιες φορές, π.χ. μετά από έντονη άσκηση.
Μόνιμη: υπάρχει σε κάθε εξέταση, χρειάζεται διερεύνηση για χρόνια νόσο.

Είδος Αιματουρίας	Περιγραφή
Μακροσκοπική	Τα ούρα έχουν κόκκινο/καφετί χρώμα
Μικροσκοπική	Ασυμπτωματική, μόνο στο μικροσκόπιο
Διαλείπουσα	Εμφανίζεται και εξαφανίζεται
Μόνιμη	Παρουσιάζεται συνεχώς

🧪 Συμπτώματα που Συνοδεύουν την Αιματουρία

Πόνος κατά την ούρηση (δυσουρία)
Συχνοουρία ή καύσος
Πυρετός, ρίγος
Πόνος στη μέση ή στην κοιλιά
Ναυτία/εμετός

Απώλεια βάρους (σε όγκους)

4. Συνοδά συμπτώματα (όταν υπάρχουν)

Σύμπτωμα	Πιθανή αιτία
Πόνος στη μέση ή στα πλευρά	Νεφρολιθίαση, πυελονεφρίτιδα
Τσούξιμο στην ούρηση	Κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα
Πυρετός, ρίγος	Ουρολοίμωξη
Ούρηση με θρόμβους αίματος	Κακοήθεια κύστης ή τραύμα
Καθαρό χρώμα ούρων αλλά θετικό τεστ	Μικροσκοπική αιματουρία

🧬 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας

Κατηγορία	Παραδείγματα
🔹 Φλεγμονές/Λοιμώξεις	Κυστίτιδα, Πυελονεφρίτιδα, Ουρηθρίτιδα
🔹 Πέτρες (λιθίαση)	Νεφρών, ουρητήρα, κύστης
🔹 Κακοήθειες	Καρκίνος κύστης, νεφρού, προστάτη
🔹 Τραύμα	Χτυπήματα στην πλάτη/ουροποιητικό
🔹 Φάρμακα	Αντιπηκτικά (π.χ. Sintrom), ασπιρίνη
🔹 Νεφρικές νόσοι	Σπειραματονεφρίτιδα, IgA νεφροπάθεια
🔹 Έντονη άσκηση	Συνήθως σε άντρες, μετά από μαραθώνιο
🔹 Έμμηνος ρύση	Ψευδής αιματουρία (επιμόλυνση δείγματος)

Σημείωση: Ακόμα και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, η αιματουρία μπορεί να υποδηλώνει σοβαρή πάθηση, όπως όγκο κύστης ή χρόνια νεφρική νόσο.

🧪 Διαγνωστικές Εξετάσεις για την Αιματουρία

1️⃣ Γενική Ούρων (Urinalysis)

Η πιο βασική εξέταση. Ανιχνεύει:

🔴 Ερυθρά αιμοσφαίρια (RBCs)
🦠 Λευκά αιμοσφαίρια (WBCs)
🧪 Πρωτεΐνη, γλυκόζη, νιτρώδη
🧬 Κυλίνδρους (ένδειξη νεφρικής βλάβης)

📌 Θετικό για αίμα ≠ πάντα αιματουρία → χρειάζεται επιβεβαίωση με μικροσκόπηση.
🧪 Εξετάσεις Ούρων για Αιματουρία
🧾 Εξέταση 🔍 Τι δείχνει
Γενική ούρων Ανίχνευση ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών, πρωτεΐνης, κυλίνδρων
Μικροσκοπική ούρων Επιβεβαίωση αριθμού ερυθρών ανά οπτικό πεδίο, μορφολογία
Καλλιέργεια ούρων Διάγνωση ουρολοίμωξης (βακτήρια, ευαισθησίες)
Κυτταρολογική ούρων Ανίχνευση καρκινικών κυττάρων (ειδικά για καρκίνο κύστης)
24ωρη συλλογή ούρων Ανάλυση ασβεστίου, οξαλικών, κυστίνης (λιθίαση)
Δείγμα πρώτης πρωινής ούρησης Αξιόπιστο για κυλίνδρους, IgA, λευκωματουρία

🧾 Εξέταση	🔍 Τι δείχνει
Γενική ούρων	Ανίχνευση ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών, πρωτεΐνης, κυλίνδρων
Μικροσκοπική ούρων	Επιβεβαίωση αριθμού ερυθρών ανά οπτικό πεδίο, μορφολογία
Καλλιέργεια ούρων	Διάγνωση ουρολοίμωξης (βακτήρια, ευαισθησίες)
Κυτταρολογική ούρων	Ανίχνευση καρκινικών κυττάρων (ειδικά για καρκίνο κύστης)
24ωρη συλλογή ούρων	Ανάλυση ασβεστίου, οξαλικών, κυστίνης (λιθίαση)
Δείγμα πρώτης πρωινής ούρησης	Αξιόπιστο για κυλίνδρους, IgA, λευκωματουρία

2️⃣ Μικροσκοπική Εξέταση Ούρων

Μετρά τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανά οπτικό πεδίο.
Εξετάζει σχήμα ερυθρών (δυσμορφικά = σπειραματική αιτία).
Αναγνωρίζει κρυστάλλους, κύλινδρους, κύτταρα.

3️⃣ Καλλιέργεια Ούρων (Urine Culture)

Για διάγνωση ουρολοίμωξης.
Ανιχνεύει παθογόνα (E. coli, Klebsiella κ.ά.).
Χρήσιμη σε πυουρία, δυσουρία, πυρετό.

🩸 Εξετάσεις Αίματος για Αιματουρία

💉 Εξέταση	🔍 Σκοπός/Δείκτης
Ουρία & Κρεατινίνη	Αξιολόγηση νεφρικής λειτουργίας
eGFR (estimated GFR)	Εκτίμηση ρυθμού σπειραματικής διήθησης
Πλήρης αίματος (CBC)	Αναιμία, λοίμωξη, αιματοκρίτης, αιμοπετάλια
CRP / TKE	Φλεγμονή (π.χ. σπειραματονεφρίτιδα)
IgA ορού	IgA νεφροπάθεια (Berger disease)
C3 / C4 συμπληρώματος	Χαμηλά σε ανοσολογική σπειραματοπάθεια
ANA / Anti-dsDNA	Ανίχνευση αυτοάνοσων (π.χ. SLE)
PT/INR, aPTT	Έλεγχος αιμόστασης (σε αιμορραγική αιτιολογία)
Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ορού	Πολλαπλό μυέλωμα, παραπρωτεΐνες
Αντισώματα ANCA	Αγγειίτιδες μικρών αγγείων, π.χ. GPA, MPA

4 Απεικονιστικές Εξετάσεις

📸 Υπερηχογράφημα (U/S)

Ασφαλές και ανώδυνο
Ανιχνεύει πέτρες, όγκους, υδρονέφρωση
Ενδείκνυται ως πρώτη προσέγγιση

💻 Αξονική Ουρογραφία (CT Urography)

Πιο ευαίσθητη για πέτρες και όγκους
Δίνει πλήρη εικόνα του ουροποιητικού
Απαραίτητη όταν υπάρχει υποψία κακοήθειας

🔍 Κυστεοσκόπηση

Ενδοσκοπική εξέταση της κύστης
Χρησιμοποιείται για:
- Διάγνωση καρκίνου κύστης
- Εντοπισμό αιμορραγικών περιοχών
Γίνεται από ουρολόγο, συνήθως με τοπική αναισθησία

5 Κυτταρολογική Ούρων (Urine Cytology)

Ανιχνεύει καρκινικά κύτταρα
Ενδείκνυται όταν:
- Υπάρχει μακροσκοπική αιματουρία
- Ο ασθενής είναι άνω των 40 ετών
- Υπάρχει υψηλός κίνδυνος καρκίνου

6 Ειδικές Εξετάσεις (ανά περίπτωση)

Εξέταση	Σκοπός
24ωρη συλλογή ούρων	Ασβέστιο, οξαλικά, κυστίνη (λιθίαση)
Αντιπυρηνικά αντισώματα (ANA)	Αυτοάνοσα νεφρικά νοσήματα
IgA ορού	IgA νεφροπάθεια
Ουροδουναμικός έλεγχος	Λειτουργικά προβλήματα ούρησης

💡 Σημαντικό: Ο διαγνωστικός έλεγχος καθορίζεται από την ηλικία, τα συμπτώματα και το ιστορικό του ασθενούς. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της AUA & EAU προτείνουν διαφορετικούς αλγόριθμους για άντρες, γυναίκες, καπνιστές και παιδιά.

🧪 Αιματουρία και Καρκίνος

Η αιματουρία είναι το πρώτο σύμπτωμα σε:

80% των ασθενών με καρκίνο ουροδόχου κύστης
40% των ασθενών με νεφρικό καρκίνο
Συχνά εμφανίζεται χωρίς πόνο

👨‍⚕️ Κάθε μακροσκοπική αιματουρία θεωρείται καρκίνος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου!

Αιματουρία Ορισμός

👩‍🍼 Αιματουρία στην Εγκυμοσύνη

Η εμφάνιση αιματουρίας στην κύηση είναι σχετικά συχνή, αλλά ποτέ δεν πρέπει να αγνοείται. Μπορεί να είναι είτε φυσιολογική (παροδική μικροσκοπική αιματουρία), είτε να υποκρύπτει σοβαρή παθολογία, τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο.

🧬 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας στην Εγκυμοσύνη

Αιτία	Επεξήγηση
Ουρολοιμώξεις	Συχνότερες στην κύηση λόγω ανατομικών & ορμονικών αλλαγών
Πυελονεφρίτιδα	Πιθανή επιπλοκή – επείγουσα κατάσταση
Λιθίαση	Πέτρες σε νεφρό ή ουρητήρα προκαλούν αιματουρία και πόνο
Τραχηλικές αλλοιώσεις	Πολύποδες, εκτρώσεις, αιμορραγία τραχήλου
Σπειραματονεφρίτιδα / προϋπάρχουσα ΝΧΝ	Ενεργοποίηση σπειραματικών παθήσεων
Προεκλαμψία	Συνοδεύεται από πρωτεϊνουρία και πιθανή μικροσκοπική αιματουρία
Καθετήρας, τραύμα, σεξουαλική επαφή	Μη λοιμώδη αίτια, ειδικά στο 3ο τρίμηνο

🧪 Διαγνωστική Προσέγγιση στην Κύηση

Γενική ούρων και καλλιέργεια
- Ανίχνευση μικροσκοπικής αιματουρίας, πυουρίας ή πρωτεϊνουρίας
Υπερηχογράφημα νεφρών/ουροποιητικού
- Πρώτης γραμμής διαγνωστικό εργαλείο (ασφαλές για το έμβρυο)
Αξονική ουρογραφία → ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ
- Δεν χρησιμοποιείται λόγω ακτινοβολίας (CT μόνο μετά τον τοκετό)
MRI (χωρίς σκιαγραφικό gadolinium)
- Επιλογή εάν απαιτείται απεικόνιση, π.χ. για λιθίαση
Αιματολογικός έλεγχος
- Κρεατινίνη, ουρία, eGFR, CRP, CBC, C3/C4, ANA (ανάλογα με υποψία)

⚠️ Πότε η Αιματουρία στην Κύηση είναι Επείγουσα;

Συνοδεύεται από:
- 🔥 Πυρετό, ρίγος, πόνο στη μέση → πιθανή πυελονεφρίτιδα
- 🔴 Έντονη μακροσκοπική αιμορραγία
- 🧪 Πρωτεϊνουρία + υπέρταση → προεκλαμψία
- ⛔ Συμπτώματα απόφραξης → πέτρα ή όγκος

🩺 Αντιμετώπιση

Κατάσταση	Προσέγγιση
Ουρολοίμωξη	Ασφαλή αντιβιοτικά (π.χ. αμοξυκιλλίνη, κεφαλοσπορίνες)
Πέτρα	Ενυδάτωση, αναλγητικά, παρακολούθηση
Πυελονεφρίτιδα	Εισαγωγή, IV αντιβίωση
Προεκλαμψία	Νοσηλεία, παρακολούθηση μητέρας και εμβρύου
Υποτροπιάζουσα αιματουρία	Κυστεοσκόπηση ΜΕΤΑ τον τοκετό, MRI εφόσον απαιτείται

👶 Εμβρυϊκός Κίνδυνος

Η πυελονεφρίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο:
- Πρόωρου τοκετού
- Ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης (IUGR)
- Χαμηλού βάρους γέννησης

🧠 Συμβουλές για την Έγκυο με Αιματουρία

Ποτέ μη θεωρείτε φυσιολογικό το «λίγο αίμα» στα ούρα.
Να αποφεύγεται η αφυδάτωση.
Η ουρολογική εκτίμηση είναι απαραίτητη ακόμη και για ελαφριά συμπτώματα.
Σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια: πλήρης διερεύνηση και παρακολούθηση μεταγεννητικά.
❓ Είναι φυσιολογικό να υπάρχει αίμα στα ούρα στην εγκυμοσύνη;
Όχι. Αν και μπορεί να εμφανιστεί μικροσκοπική αιματουρία χωρίς παθολογία, απαιτείται πάντα έλεγχος για λοίμωξη, λιθίαση ή άλλες παθήσεις.
❓ Μπορεί να είναι επικίνδυνη για το έμβρυο;
Ναι, ειδικά αν σχετίζεται με πυελονεφρίτιδα ή προεκλαμψία. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό ή χαμηλό βάρος γέννησης.
❓ Μπορεί να κάνω αξονική στην εγκυμοσύνη για την αιματουρία;
Όχι. Η αξονική ουρογραφία αντενδείκνυται λόγω ακτινοβολίας. Προτιμάται το υπερηχογράφημα και, αν χρειάζεται, MRI χωρίς σκιαγραφικό.
❓ Ποια είναι η πιο συχνή αιτία αιματουρίας στην εγκυμοσύνη;
Η ουρολοίμωξη και η λιθίαση είναι οι πιο συχνές αιτίες. Οι ορμονικές αλλαγές ευνοούν τις φλεγμονές και την κατακράτηση ούρων.
❓ Τι πρέπει να κάνω αν δω κόκκινα ούρα κατά την κύηση;
Επικοινωνήστε άμεσα με τον γυναικολόγο σας ή με ουρολόγο. Απαιτείται γενική και καλλιέργεια ούρων, καθώς και υπερηχογράφημα.

👶 Αιματουρία στα Παιδιά – Παιδιατρική Προσέγγιση

Η αιματουρία στην παιδική ηλικία είναι σχετικά συχνή και συχνά ανακαλύπτεται τυχαία σε γενικές εξετάσεις. Παρότι πολλές περιπτώσεις είναι καλοήθεις, πρέπει να αποκλειστούν σπάνιες αλλά σοβαρές αιτίες, ειδικά όταν η αιματουρία είναι επαναλαμβανόμενη ή συνοδεύεται από άλλα σημεία.

🩸 Μακροσκοπική vs Μικροσκοπική Αιματουρία σε Παιδιά

Είδος	Σημασία
Μακροσκοπική	Ουρολοίμωξη, τραυματισμός, πέτρα, σπειραματοπάθεια, νόσος Berger
Μικροσκοπική	Τυχαίο εύρημα, καλοήθεις παροδικές αιτίες, ή σπειραματική βλάβη

🧬 Πιθανές Αιτίες Παιδικής Αιματουρίας

Κατηγορία	Παραδείγματα
🔹 Λοιμώξεις	Ουρολοίμωξη, νεφρική φλεγμονή
🔹 Σπειραματονεφρίτιδα	IgA νεφροπάθεια, post-streptococcal GN
🔹 Σύνδρομο Alport	Κληρονομική σπειραματοπάθεια, με απώλεια ακοής
🔹 Καλοήθης οικογενής αιματουρία	Συχνή σε αδέλφια, χωρίς βλάβες
🔹 Πέτρες	Ουρολιθίαση (σπάνια σε μικρά παιδιά, συχνότερη σε εφήβους)
🔹 Τραυματισμός	Πτώση, αθλητισμός, κακώσεις
🔹 Όγκοι	Όγκος Wilms (νεφρικός όγκος), σπάνιος αλλά σοβαρός
🔹 Αγγειίτιδες	Henoch–Schönlein Purpura (HSP), μικροσκοπική πολυαγγειίτιδα

⚠️ Πότε η Αιματουρία στα Παιδιά Ανησυχεί;

🚨 Αναζητείστε ιατρική βοήθεια άμεσα αν:

Συνοδεύεται από οίδημα, υπέρταση ή ολιγουρία
Υπάρχει πυρετός και πόνος στην ούρηση
Παρατηρείται μακροσκοπική αιματουρία με θρόμβους
Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νεφρικών νοσημάτων ή απώλειας ακοής

🧪 Διαγνωστική Προσέγγιση

Γενική και καλλιέργεια ούρων
➤ Ανίχνευση πυουρίας, πρωτεϊνουρίας, βακτηρίων
Μικροσκόπηση ούρων
➤ Δυσμορφικά RBCs = σπειραματική βλάβη
Πλήρες αίμα, ουρία, κρεατινίνη, C3/C4, ANA, ASO
➤ Διάγνωση σπειραματονεφρίτιδας, στρεπτοκοκκικής αιτιολογίας
Υπερηχογράφημα νεφρών/κύστης
➤ Λίθοι, απόφραξη, μάζες
Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ούρων/ορού
➤ Πιθανή νόσος πολλαπλών ανοσοσυμπλεγμάτων
Ωτοακουστικός έλεγχος
➤ Σε υποψία Alport syndrome

🩺 Αντιμετώπιση – Τι Κάνει ο Παιδίατρος/Νεφρολόγος;

Περίπτωση	Προσέγγιση
Ουρολοίμωξη	Αντιβίωση, επανέλεγχος μετά τη θεραπεία
Σπειραματονεφρίτιδα	Νοσηλεία, ανοσοκαταστολή σε σοβαρές μορφές
Πέτρες	Ενυδάτωση, διουρητικά, σπανίως χειρουργείο
Henoch–Schönlein	Παρακολούθηση ή κορτικοστεροειδή
Καλοήθης αιματουρία	Παρακολούθηση χωρίς παρέμβαση

📌 Παρατήρηση για Γονείς

- Η παιδική αιματουρία συνήθως δεν σημαίνει σοβαρή πάθηση.
- Δεν αγνοούμε ποτέ αίμα στα ούρα, ακόμη κι αν είναι μεμονωμένο.
- Η σωστή καλλιέργεια και παρακολούθηση είναι το “κλειδί”.

👶 FAQ – Αιματουρία στα Παιδιά

❓ Είναι φυσιολογικό να έχει παιδί αίμα στα ούρα;

Όχι. Ακόμη και αν πρόκειται για μικροσκοπική αιματουρία, απαιτείται ιατρικός έλεγχος, ιδιαίτερα αν επαναλαμβάνεται.

❓ Ποια είναι η πιο συχνή αιτία αιματουρίας στα παιδιά;

Οι ουρολοιμώξεις και οι ιογενείς σπειραματονεφρίτιδες (π.χ. post-streptococcal) είναι από τις συχνότερες αιτίες.

❓ Πότε η αιματουρία στα παιδιά είναι σοβαρή;

Όταν συνοδεύεται από υπέρταση, οίδημα, πυρετό, θρόμβους στα ούρα ή αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου.

❓ Ποια εξέταση πρέπει να γίνει πρώτα;

Η γενική ούρων και η καλλιέργεια είναι οι πρώτες εξετάσεις. Αν χρειαστεί, ακολουθούν υπερηχογράφημα και εξετάσεις αίματος.

❓ Μπορεί η αιματουρία να περάσει μόνη της;

Ναι, σε περιπτώσεις ιογενούς λοίμωξης ή καλοήθους οικογενούς αιματουρίας. Παρ’ όλα αυτά, απαιτείται παρακολούθηση από παιδίατρο.

👴 Αιματουρία στους Ηλικιωμένους

Η εμφάνιση αιματουρίας σε άτομα ηλικίας >65 ετών πρέπει πάντα να προκαλεί υψηλό δείκτη υποψίας, ιδιαίτερα για κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος. Η διαγνωστική προσέγγιση διαφοροποιείται από τους νεότερους λόγω της συχνότερης συνύπαρξης χρόνιων νοσημάτων και φαρμακευτικής αγωγής.

📊 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας στους Ηλικιωμένους

Κατηγορία	Ειδικές Παθήσεις
🔴 Κακοήθειες	Καρκίνος ουροδόχου κύστης, νεφρού, προστάτη
🔵 Καλοήθη υπερπλασία προστάτη (BPH)	Πολύ συχνή αιτία μακροσκοπικής αιματουρίας στους άνδρες
🧪 Φάρμακα	Αντιπηκτικά (π.χ. Sintrom, NOACs), αντιαιμοπεταλιακά
🔬 Χρόνια νεφρικά νοσήματα	Σπειραματοπάθειες, αγγειοπάθειες, ισχαιμία νεφρού
🧱 Λιθίαση	Συχνή λόγω μειωμένης ενυδάτωσης
🧫 Λοιμώξεις	Κυστίτιδα, προστατίτιδα, ουρηθρίτιδα
🛠️ Καθετήρες, επεμβάσεις	Ιατρογενής αιματουρία, συχνή σε νοσηλευόμενους

💊 Φάρμακα που προκαλούν Αιματουρία σε Ηλικιωμένους

Κατηγορία	Φάρμακα
Αντιπηκτικά	Acenocoumarol (Sintrom), Apixaban, Rivaroxaban, Dabigatran
Αντιαιμοπεταλιακά	Ασπιρίνη, Κλοπιδογρέλη
Χημειοθεραπεία	Κυκλοφωσφαμίδη – ενδοκυστική αιμορραγία
NSAIDs	Ισχαιμία σπειραμάτων, νεφροπάθεια αναλγητικών

🧠 Διαγνωστική Προσέγγιση σε Ηλικιωμένους

Γενική και μικροσκοπική εξέταση ούρων
Καλλιέργεια ούρων
Εκτίμηση φαρμάκων (ιστορικό πρόσφατης έναρξης ή δόσης)
Απεικόνιση:
- Υπέρηχος
- Αξονική ουρογραφία (ιδίως σε καπνιστές)
Κυστεοσκόπηση (ιδίως αν υπάρχει μακροσκοπική αιματουρία)
PSA σε άνδρες, ψηλάφηση προστάτη
Πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος

⚠️ Κλινικά Σημεία που Χρήζουν Άμεσης Εκτίμησης

Πρώτη εμφάνιση μακροσκοπικής αιματουρίας
Καπνιστής >40 ετών
Συνοδά συστηματικά συμπτώματα (π.χ. απώλεια βάρους, αναιμία, εμπύρετο)
Θρόμβοι στα ούρα
Ανθεκτική αιματουρία σε διακοπή φαρμάκων

📌 Σημεία διαφοροποίησης αιματουρίας Ηλικιωμένων vs Νεότερων

Χαρακτηριστικό	Νεαροί ενήλικες	Ηλικιωμένοι
Κακοήθεια	Σπάνια	Συχνή
Φαρμακευτική αιτία	Λιγότερο πιθανή	Πολύ πιθανή
Κυστεοσκόπηση	Όχι πάντα απαραίτητη	Πάντα συνιστάται σε μακροσκοπική αιματουρία
Υπερπλασία προστάτη	Σπάνια	Πολύ συχνή
Προληπτικός έλεγχος	Όχι συνήθης	Συνιστάται

🩺 Κατευθυντήριες Οδηγίες (EAU / AUA)

Κάθε ασθενής >35 ετών με μακροσκοπική αιματουρία → υποβάλλεται σε πλήρη έλεγχο.
Αν υπάρχει μικροσκοπική αιματουρία + παράγοντες κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, BPH, αντιπηκτικά), επιβάλλεται απεικόνιση & κυστεοσκόπηση.

🥦 Διατροφή και Αιματουρία

Η διατροφή δεν αποτελεί άμεση αιτία αιματουρίας, αλλά επηρεάζει σημαντικά παράγοντες κινδύνου, όπως:

λιθίαση (πέτρες στα νεφρά),
ουρολοιμώξεις,
φλεγμονώδεις παθήσεις των νεφρών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εσφαλμένη κατανάλωση τροφών μπορεί να προκαλέσει είτε ψευδή αιματουρία, είτε να επιβαρύνει καταστάσεις που προκαλούν αληθή αιματουρία.

🧪 Τροφές που Προκαλούν Ψευδή Αιματουρία

Τροφή	Εμφάνιση
Παντζάρια (τεύτλα)	Ροζ/κόκκινα ούρα (beeturia) – ακίνδυνο
Βατόμουρα, μύρτιλα	Ερυθρό-καφέ χρώμα
Ροδακινί ή πορφυρά τρόφιμα με χρωστικές	Εμφανής ερυθρότητα

⚠️ Αυτές οι αλλαγές δεν συνοδεύονται από ερυθρά αιμοσφαίρια στη μικροσκόπηση.

💎 Λιθίαση και Διατροφή

Αν η αιματουρία οφείλεται σε πέτρες, η διατροφή είναι κρίσιμη για πρόληψη υποτροπών:

Τύπος πέτρας	Διατροφικές οδηγίες
Οξαλικού ασβεστίου	➤ Μείωση σπανακιού, παντζαριών, σοκολάτας, ξηρών καρπών
Ουρικού οξέος	➤ Μείωση κόκκινου κρέατος, εντόσθιων, αλκοόλ
Φωσφορικού	➤ Περιορισμός αναψυκτικών τύπου cola, τροφών με φωσφορικά πρόσθετα
Κυστίνης	➤ Αυξημένη ενυδάτωση, περιορισμός νατρίου
Ασβεστίου	➤ ΟΧΙ μείωση γαλακτοκομικών — συστήνεται φυσιολογική πρόσληψη ασβεστίου

✅ Βασική σύσταση: 2–3 λίτρα νερό/ημέρα για αποτροπή σχηματισμού λίθων.

🧫 Λοιμώξεις Ουροποιητικού & Διατροφή

Για προδιάθεση σε ουρολοιμώξεις, που μπορεί να συνοδεύονται από αιματουρία:

✅ Κατανάλωση cranberry (χυμός ή συμπλήρωμα)
✅ Προβιοτικά (για ενίσχυση μικροχλωρίδας)
✅ Ενυδάτωση και συχνή ούρηση
❌ Ζάχαρη και γλυκά → ευνοούν ανάπτυξη βακτηρίων
❌ Καφεΐνη/αλκοόλ → ερεθίζουν ουροποιητικό

🍅 Αντιφλεγμονώδη/Νεφρική Αιτιολογία και Διατροφή

Αν υπάρχει υποψία για σπειραματονεφρίτιδα ή ανοσολογική αιτία:

✅ Μείωση αλατιού – περιορίζει κατακράτηση
✅ Αντιοξειδωτική διατροφή (π.χ. φρούτα, λαχανικά, κουρκουμάς)
✅ Ω3 λιπαρά (π.χ. λιναρόσπορος, σαρδέλα)
❌ Επεξεργασμένα τρόφιμα, τρανς λιπαρά
❌ Πρωτεΐνη σε περίσσεια (αν υπάρχει ήδη μειωμένη νεφρική λειτουργία)

🧃 Ενυδάτωση = Κλειδί

Το νερό είναι το βασικότερο προληπτικό μέτρο.
Στόχος: ούρα ανοικτού κίτρινου χρώματος
Σε προδιάθεση για λιθίαση: >2,5L ημερησίως

✅ Διατροφή για Πρόληψη – Γενικές Οδηγίες

Ναι ✔️	Όχι ❌
Νερό 2–3 L/ημέρα	Αφυδάτωση
Φρέσκα λαχανικά, φρούτα	Αναψυκτικά, επεξεργασμένα τρόφιμα
Cranberry juice (χωρίς ζάχαρη)	Καφεΐνη & αλκοόλ
Μέτρια πρωτεΐνη	Υπερβολική ζωική πρωτεΐνη
Μείωση αλατιού	Τυποποιημένα γεύματα

💊 Θεραπεία της Αιματουρίας

Η αιματουρία δεν είναι νόσος, αλλά σύμπτωμα. Συνεπώς, η θεραπεία της καθορίζεται από την υποκείμενη αιτία. Η σωστή προσέγγιση περιλαμβάνει:

✅ Επιβεβαίωση με εξετάσεις
✅ Εντοπισμός αιτίας (λοίμωξη, πέτρα, όγκος, φάρμακα κ.ά.)
✅ Στοχευμένη θεραπεία βάσει διάγνωσης
✅ Παρακολούθηση με εξετάσεις επανελέγχου

📋 Θεραπευτική Προσέγγιση ανά Αιτία

Αιτία	Θεραπεία
Ουρολοίμωξη	Αντιβιοτικά ανάλογα με καλλιέργεια (π.χ. φουραδαντίνη, κεφαλοσπορίνες)
Πέτρες (λιθίαση)	Ενυδάτωση, παυσίπονα, λιθολυτικά (κιτρικά), πιθανή ουρητηροσκόπηση
Κακοήθεια (κύστης, νεφρού)	Χειρουργική αφαίρεση, ενδοκυστική χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, ή νεφρεκτομή
Καλοήθης υπερπλασία προστάτη (BPH)	Α-αναστολείς, αναστολείς 5-α-αναγωγάσης ή TURP
Φάρμακα (αντιπηκτικά)	Διακοπή ή ρύθμιση δοσολογίας, INR monitoring
Σπειραματονεφρίτιδα	Κορτικοστεροειδή, ανοσοκαταστολή, περιορισμός άλατος/πρωτεΐνης
Αγγειίτιδες / Lupus nephritis	Πρεδνιζολόνη, κυκλοφωσφαμίδη, μυκοφαινολάτη
Henoch–Schönlein Purpura (σε παιδιά)	Παρακολούθηση ή κορτικοστεροειδή σε σοβαρές μορφές
Αγνώστου αιτίας (ιδιοπαθής)	Παρακολούθηση με επαναληπτικές εξετάσεις

🏥 Πότε Απαιτείται Νοσηλεία;

Μακροσκοπική αιματουρία με θρόμβους
Συνοδός πυρετός + ρίγος → πιθανή πυελονεφρίτιδα
Απόφραξη ουρητήρα από λίθο
Κακοήθεια σε εξέλιξη
Σημαντική αιμορραγία με αναιμία

⚕️ Πότε απαιτείται Χειρουργική Αντιμετώπιση;

Μεγάλος λίθος που δεν αποβάλλεται αυτόματα
Καρκίνος κύστης ή νεφρού
Καλοήθης υπερπλασία προστάτη με υποτροπιάζουσα αιματουρία
Αιμορραγία από τραύμα σε νεφρό/κύστη

🧃 Υποστηρικτικά Μέτρα

Μέτρο	Οφέλη
💧 Ενυδάτωση (2–3L/ημέρα)	Αποτρέπει σχηματισμό λίθων, αραιώνει τα ούρα
🚭 Διακοπή καπνίσματος	Μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου της κύστης
🧂 Περιορισμός αλατιού και πρωτεΐνης	Προστατεύει τα νεφρά
🍃 Προβιοτικά / cranberry	Πρόληψη ουρολοιμώξεων
🧴 Ρύθμιση φαρμακευτικής αγωγής	Ιδιαίτερα σε ασθενείς με αντιπηκτικά ή νεφρική ανεπάρκεια

🧪 Παρακολούθηση – Τι Πρέπει να Ελέγχεται

Γενική και μικροσκοπική ούρων
Καλλιέργεια (αν υπάρχει υποψία λοίμωξης)
Υπέρηχος ή CT urography (αν δεν έχει γίνει)
Κυστεοσκόπηση (σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια)
Αιματολογικός έλεγχος: αιματοκρίτης, eGFR, ανοσολογικοί δείκτες

🩺 Πότε η Αιματουρία ΔΕΝ Απαιτεί Θεραπεία;

Σε παροδική μικροσκοπική αιματουρία μετά από έντονη άσκηση ή εμπύρετο ιογενές νόσημα (σε παιδιά), αρκεί παρακολούθηση.
Σε ιδιοπαθή αιματουρία χωρίς συμπτώματα ή άλλες παθολογικές εξετάσεις, εφαρμόζεται μόνο επανέλεγχος ανά 6–12 μήνες.
FAQ – Πώς Θεραπεύεται η Αιματουρία;
❓ Πώς αντιμετωπίζεται η αιματουρία;
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της. Δεν υπάρχει μία ενιαία αγωγή, αλλά στοχευμένη αντιμετώπιση ανάλογα με την πάθηση που τη προκαλεί.
❓ Χρειάζομαι φάρμακα;
Ναι, σε περιπτώσεις λοίμωξης, φλεγμονής ή ανοσολογικής αιτίας. Σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. λίθοι, όγκοι) μπορεί να απαιτείται χειρουργική παρέμβαση.
❓ Αν παίρνω αντιπηκτικά, τι κάνω;
Ο γιατρός αξιολογεί αν πρέπει να μειωθεί η δόση, να διακοπεί προσωρινά ή να αλλάξει σε εναλλακτικό σχήμα. Ποτέ μη διακόπτετε μόνοι σας.
❓ Μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο;
Ναι, αν υπάρχει πέτρα που δεν αποβάλλεται, όγκος, ή υπερπλασία προστάτη με υποτροπές. Η κυστεοσκόπηση μπορεί επίσης να γίνει διαγνωστικά και θεραπευτικά.
❓ Τι κάνω αν δεν βρεθεί αιτία;
Σε ιδιοπαθή αιματουρία χωρίς άλλες παθολογικές ενδείξεις, ακολουθείται παρακολούθηση με επαναληπτικές εξετάσεις κάθε 6–12 μήνες.
❓ Βοηθάει η διατροφή ή το νερό;
Ναι. Η ενυδάτωση, η αποφυγή οξαλικών και υπερβολικής πρωτεΐνης ή αλατιού, βοηθούν ιδιαίτερα σε περιπτώσεις λιθίασης ή ουρολοίμωξης.

📱 FAQ

❓ Είναι φυσιολογικό να βλέπω αίμα στα ούρα;

Όχι. Η μακροσκοπική αιματουρία είναι πάντα παθολογική και απαιτεί έλεγχο.

❓ Πονάει η αιματουρία;

Μπορεί να πονάει (π.χ. σε πέτρες) ή να είναι τελείως ασυμπτωματική (π.χ. σε καρκίνο).

❓ Τι εξετάσεις χρειάζονται;

Γενική ούρων, καλλιέργεια, υπέρηχος, κυστεοσκόπηση και εξετάσεις αίματος.

❓ Είναι επείγον;

Ναι, ιδιαίτερα η μακροσκοπική αιματουρία, η αιματουρία με πυρετό ή η αιματουρία με απόφραξη.

❓ Η αιματουρία σχετίζεται με καρκίνο;

Ναι. Είναι το πιο συχνό αρχικό σύμπτωμα του καρκίνου της κύστης και του νεφρού.

❓ Τι είναι η αιματουρία;

Η αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα. Διακρίνεται σε μακροσκοπική (ορατό αίμα) και μικροσκοπική (ανιχνεύεται μόνο στο μικροσκόπιο).

❓ Είναι φυσιολογικό να δω αίμα στα ούρα;

Όχι. Η αιματουρία, ακόμη και χωρίς πόνο ή συμπτώματα, απαιτεί διερεύνηση από ιατρό.

❓ Πονάει η αιματουρία;

Όχι πάντα. Πόνος μπορεί να υπάρχει σε λιθίαση ή λοίμωξη, αλλά σε όγκους μπορεί να είναι ασυμπτωματική.

❓ Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια;

Λοιμώξεις, πέτρες, φλεγμονές, τραυματισμοί, καρκίνοι και νεφρικά νοσήματα είναι τα συχνότερα αίτια.

❓ Μπορεί να προκληθεί από φάρμακα;

Ναι, αντιπηκτικά, ασπιρίνη, κυκλοφωσφαμίδη και άλλα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αιματουρία.