Μεγάλη Τρίτη - Των Δέκα Παρθένων - Άγιος Κρήσκης ο Μάρτυρας - Άγιος Λεωνίδης Επίσκοπος Αθηνών - Αγίες Αναστασία και Βασιλίσσα
Βιογραφία
Τρίτη μεγίστη Παρθένους δέκα φέρει,
Νίκην φερούσας ἀδεκάστου Δεσπότου.
Κατά την Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου. Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιον Νυμφίο, τον Κύριον Ιησού, ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία.
Επίσης μας καλεί, φέρουσα ενώπιό μας και τη παραβολή των ταλάντων, να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός.
Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Μια από αυτές, τη σημερινή των δέκα παρθένων, την είπε για να παρακινήσει μεν όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και να διδάξει όλους μας να είμαστε έτοιμοι πριν μας προλάβει το τέλος του θανάτου. Επειδή έχει πολλή δόξα η παρθενία (πραγματικά είναι μεγάλο κατόρθωμα!) και για να μη βρεθεί κάποιος που κατορθώνει αυτό το μεγάλο έργο, αλλά παραμελεί τα άλλα και ιδίως την ελεημοσύνη, προβάλλει αυτή τη παραβολή. Τρέχει πολύ γρήγορα η νύκτα της παρούσης ζωής, έτσι οι παρθένες όλες νύσταξαν και κοιμήθηκαν, δηλαδή πέθαναν, γιατί ο θάνατος λέγεται και ύπνος. Καθώς κοιμόντουσαν, στη μέση της νύχτας ακούσθηκε μια δυνατή φωνή που έλεγε: «Να ΄τος ο Νυμφίος, έρχεται! Βγείτε όλες να Τον προϋπαντήσετε!». Τότε οι φρόνιμες παρθένες που είχαν φροντίσει να έχουν άφθονο λάδι, συνάντησαν τον Νυμφίο και μπήκαν μέσα μαζί Του, όταν ανοίχθηκαν οι πύλες. Αυτές κοντά στις άλλες αρετές και μάλιστα της παρθενίας, φρόντισαν να έχουν άφθονο και το λάδι της ελεημοσύνης. Αντίθετα οι άλλες πέντε παρθένες που δεν είχαν αρκετό λάδι, όταν ξύπνησαν ζητούσαν λίγο από τις φρόνιμες, αλλά μετά θάνατο δεν είναι εύκολο να αγοράσεις λάδι από αυτούς που το πουλούν, δηλαδή τους φτωχούς. Αυτές, η παραβολή, τις ονομάζει μωρές, γατί ενώ κατόρθωσαν το δυσκολώτερο, την ''παρθενία'', παραμέλησαν το ευκολώτερο γιατί ήταν ανελεήμονες καρδιές.
Όποιος λοιπόν κατορθώσει μια αρετή - έστω μεγάλη - αλλά δε φροντίσει και για τις άλλες και ιδίως την ελεημοσύνη, δε μπορεί να μπει μαζί με το Χριστό στην αιώνια ανάπαυση και γυρίζει πίσω ντροπιασμένος. Και τίποτα δεν είναι πιό λυπηρό και πιο ντροπιαστικό από μια "παρθένο" που νικιέται απ' τον έρωτα των χρημάτων.
Άγιος Κρήσκης ο Μάρτυρας
Βιογραφία
Θάμβος βλέπειν Κρήσκεντα τοῦ πυρὸς μέσον,
Ἡγούμενον λειμῶνα τερπνὸν τὴν φλόγα.
Κάτθανε καὶ Κρήσκης πέμπτῃ δεκάτῃ πυρὶ λαύρῳ.
Ο Άγιος Κρήσκης καταγόταν από τα Μύρα της Λυκίας και έζησε την εποχή της παντοδυναμίας της ειδωλολατρίας. Μαθητής του Αποστόλου Παύλου, ο Άγιος επέδειξε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του αξιοθαύμαστη ευσέβεια. Ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία δεν έπαυσε να αγωνίζεται για την επιστροφή των ειδωλολατρών στη χριστιανική πίστη. Όταν ο έπαρχος της πόλης πληροφορήθηκε τη χριστιανική του δράση κάλεσε τον Άγιο και του συνέστησε να σταματήσει να κηρύττει διότι βάζει σε κίνδυνο τη ζωή του και θα ήταν άδικο να υποστεί μαρτυρικό θάνατο στα γεράματά του. Όμως ο Κρήσκης με σεμνότητα αλλά και ασυνήθιστη για την ηλικία του γενναιότητα του απάντησε ότι τα βασανιστήρια θα ήταν γι' αυτόν ευεργεσία και ο επαπειλούμενος θάνατος κέρδος.
Βιογραφία
Σκότος συνέσχε τὰς Ἀθήνας ἀθρόον,
Δύναντος αὐταῖς ἡλίου Λεωνίδου.
Στους Συναξαριστές αναφέρεται ότι ο Άγιος Λεωνίδης, Επίσκοπος Αθηνών, κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 250 μ.Χ. Σε κάποιους από τους Κώδικες αναφέρεται ως Μάρτυς, γεγονός όμως που δεν αποδεικνύεται.
Βιογραφία
Ἀμνοῦ Θεοῦ σφάττουσιν ἀμνάδας δύο,
Ἀναστασίαν καὶ Βασίλισσαν ἅμα.
Οι Αγίες Αναστασία και Βασιλίσσα ήταν πλούσιες με καταγωγή από τη Ρώμη (επί Νέρωνος 54 - 68 μ.Χ.). Αποτελούσαν δε εξαίρεση διότι απέφυγαν τη διαφθορά και την αλλοτρίωση που κατέκλυζε τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα της Ρώμης και ζούσαν εν αγνεία και παρθενία. Σε νεαρή ηλικία δέχθηκαν την πίστη του Χριστού και με τη διανομή των υπαρχόντων τους έγιναν το στήριγμα των χριστιανών της Ρώμης. Μετά τον μαρτυρικό θάνατο των πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, οι δύο Αγίες έθαψαν τα σεπτά λείψανά των. Λίγο αργότερα συνελήφθησαν κατηγορούμενες ότι ανήκουν σε ομάδα δολιοφθορέων χριστιανών. Ομολόγησαν με παρρησία ότι είναι χριστιανές και αφού υπέστησαν διάφορα βασανιστήρια στο τέλος αποκεφαλίσθηκαν κερδίζοντας το λαμπρό του μαρτυρίου στέφανο.
