Όσιος Παύλος ο Θηβαίος - Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης ο δια Χριστόν πτωχός - Άγιος Γεράσιμος ο Παλλαδάς Πατριάρχης Αλεξανδρείας

 

Βιογραφία

Εἰ θαῦμα Θήβαις ταῖς παρ᾽ Αἴγυπτον πύλαι,
Πόσον γε Παῦλος, κἄν βίου λίπῃ πύλας;
Βλαστὸς Θηβαΐδος πέμπτῃ δεκάτῃ θάνε Παῦλος.

Ο ερημικός και ήουχος τόπος είναι από τους βασικούς παράγοντες ανάπτυξης της αυτοσυγκέντρωσης και προσευχής προς το Θεό. Αυτό φαίνεται καθαρά στη ζωή του Αγίου Παύλου του Θηβαίου. Άνηκε σε πλούσια οικογένεια της Κάτω Θηβαίδας της Αιγύπτου. Όταν ο Δέκιος (249-251) κήρυξε τον τρομερό διωγμό κατά των χριστιανών, ο Παύλος, μόλις 15 χρονών, χάνει τους γονείς του. Με εσωτερική παρακίνηση του Άγιου Πνεύματος (κατ' άλλους φοβούμενος μη παραδοθεί στους διώκτες των χριστιανών από τον έπ' αδελφή γαμπρό του, που του ζητούσε την περιουσία) φεύγει και ζητά καταφυγή σωτηρίας στην έρημο. Εκεί, μέσα στην ησυχία της φύσης, βρήκε καιρό για συστηματική μελέτη και προσευχή. Όταν πέρασε ο διωγμός του Δεκίου και επανήλθε η γαλήνη, ο Παύλος εξακολουθεί να μένει στην έρημο και, μάλιστα, αποφασίζει να μείνει μόνιμα. Τόσο δε ολοφάνερη είχε γίνει μέσα στην έρημο η πνευματική υπεροχή του και η ταπεινοφροσύνη του, ώστε, όπως κάποτε στον Κύριο μας, έρχονταν πλήθη λαού να Τον ακούσουν έτσι και στον Παύλο έρχονταν πολλοί αναχωρητές να τον ακούσουν και να τον συμβουλευθούν. Η φήμη του είχε φθάσει και στην ακοή του μεγάλου Αντωνίου, που κίνησε και τον συνάντησε μέσα σε ατμόσφαιρα ανέκφραστης χαράς. Οταν μετά από λίγους μήνες επανήλθε ο Άγιος Αντώνιος, βρήκε τον Όσιο Παύλο πεθαμένο, και δύο λιοντάρια έστεκαν κοντά στον τάφο του, τον όποιο είχαν σκάψει με τα νύχια τους. Ο μεγάλος ερημίτης ήταν τότε 113χρονών.

Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης ο δια Χριστόν πτωχός

Βιογραφία

Ἀρνησίκοσμος παῖς λιπὼν γῆς καλύβην,
Ἐν οὐρανοῖς ἔπηξε καινὴν καλύβην.
Πέμπτῃ Ἰωάννης δεκάτῃ καλύβην μετέπηξεν.

Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης ο δια Χριστόν πτωχός έζησε στα μέσα του 5ου μ.Χ. αιώνα (κατ' άλλους γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 5ου μ.Χ. αιώνα) και ήταν γιος του Ευτροπίου, συγκλητικού στο αξίωμα, και της Θεοδώρας.

Ο Ιωάννης δεν θέλησε ν' ακολουθήσει το δρόμο των δύο μεγαλυτέρων αδελφών του, που κατέλαβαν λαμπρά αξιώματα και προτίμησε να αφιερωθεί στην υπηρεσία της πίστης. Επειδή όμως οι γονείς του επέμεναν, έφυγε από το πατρικό του σπίτι και πήγε στην μονή των Ακοιμήτων όπου έγινε μοναχός.

Όταν πληροφορήθηκε τη μεγάλη πίκρα της μητέρας του επειδή ο πατέρας του διήγε κοσμική ζωή, αποφάσισε με την συγκατάθεση του ηγουμένου της μονής να επιστρέψει στους γονείς του. Παρουσιάσθηκε στους γονείς του ως ένας άγνωστος μοναχός. Αυτοί δεν τον γνώρισαν. Αλλά ήταν τόση μεγάλη η ευγένεια της φυσιογνωμίας και των λόγων του, που τον παρακάλεσαν να έρχεται καθημερινά στο σπίτι. Δέχθηκε με τη συμφωνία να του κατασκευάσουν μια καλύβα στο βάθος του περιβολιού της πατρικής του οικίας. Εκεί ο Ιωάννης έστησε την κατοικία του, και μέσα σε τρία χρόνια κατάφερε, με τη χάρη του Θεού, να φέρει στο σωστό δρόμο τους γονείς του.

Την ημέρα που αποκάλυψε πς ήταν γιος τους, ο Θεός παρέλαβε τη μακάρια ψυχή του.

Διήγησις θαύματος Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Καλυβίτου
Ἐκ τῆς ἐκδόσεως: Νεκταρίου Ἱερομονάχου, Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Καλυβίτης, ὁ διὰ Χριστὸν πτωχός.
Ἱ. Ἡσυχαστήριον Ὁσίων 99 Πατέρων, Βουλευτήρια, Ἄγιον Ὄρος, 2010

Ἤμουν τριῶν μηνῶν ἔγκυος καὶ μοῦ εἶχε συστήσει ὁ γιατρὸς μοῦ νὰ βρίσκομαι σὲ μιὰ σχετικὴ ἀκινησία μιὰ καὶ εἶχα προβλήματα αἰμόῤῥοιας καὶ ὑπῆρχε μεγάλος κίνδυνος νὰ ἀποβάλλω. Αὐτὸ ἦταν τὸ δεύτερο παιδί μου οὐσιαστικά, μιὰ καὶ εἶχα χάσει τὸ πρῶτό μου ἀπὸ αὐτόματη ἐκβολὴ λίγους μῆνες πρίν.

Ἕνα βράδυ, ἀφοῦ κατάφερα νὰ κοιμηθῶ, μιὰ καὶ οἱ ἐνοχλήσεις ἦταν συχνὰ ἔντονες, καὶ ἔπαιρνα σπασμολυτικὰ χάπια, βλέπω στὸν ὕπνο μου τὸν ἡγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Καλυβίτου πλάϊ σὲ ἕναν νεαρὸ μοναχὸ κουκουλωμένο μὲ ἕνα μαῦρο μανδύα (ῥάσο). Χαμογέλασε στὸν γέροντα Νεκτάριο κοιτάζοντάς τον καὶ μετὰ ἔστρεψε τὸ βλέμμα του σὲ μένα καὶ μοῦ εἶπε μὲ γαλήνιο ὕφος: Νὰ μὴ φοβᾶσαι, ὅλα θὰ πᾶνε καλά! Ἀπὸ ἐκείνη τὴν ἡμέρα σταμάτησε κάθε ταλαιπωρία ποὺ εἶχα μὲ τὴν ἐγκυμοσύνη μου καὶ μάλιστα ἐπέστρεψα στὴν δουλειά μου, ὅπου καὶ δούλεψα μέχρι τὸν ὄγδοο μήνα τῆς ἐγκυμοσύνης μου. Καὶ ὅλα αὐτὰ γιατὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Καλυβίτης θέλησε νὰ προστατέψει τὸ μωρό μου καὶ ἐμένα.

Ἄς εἶναι δοξασμένο τὸ ὄνομά του· πρὸς δόξα τοῦ ὀνόματός του, ἔταξα τὸ παιδί μου νὰ τὸ βαπτίσω στὸ ἐκκλησάκι τῆς Μονῆς.

Ὅταν τὸ μωρό μου, ἀγοράκι 4 μηνῶν τότε, μοῦ παρουσίασε οὐρολοίμωξη, ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ διαγνωστεῖ στὴν Ἀθήνα γιὰ τὰ βασικά της αἴτια (ἀνεπάρκεια οὐροδόχου κ.ἄ.), ἐπισκεφτήκαμε μὲ τὸν σύζυγό μου καὶ τὸ μωρό μας τὸν γέροντα Νεκτάριο, ζητώντας νὰ μεσιτεύσει στὸν Ἅγιο νὰ μὴν ἔχει τὸ παιδὶ κάτι σοβαρό. Ὁ πατὴρ Νεκτάριος, βέβαιος γιὰ τὰ λόγια του, μᾶς εἶπε πὼς τὸ παιδὶ δὲν θὰ ἔχει τίποτα. Λίγες μέρες ἀργότερα, εἶδα στὸν ὕπνο μου ἕναν νεαρὸ μοναχό, ποὺ στεκόταν πίσω ἀπὸ μένα καὶ τὸ μωρό μου μέσα στὸ ἐκκλησάκι τῆς Μονῆς. Ἦρθε μπροστά μου, πῆρε τὸ παιδὶ στὴν ἀγκαλιά του καὶ μοῦ εἶπε: Μὴ στενοχωριέσαι, ἀφοῦ εἶναι δικό μου! Οἱ ἐξετάσεις στὴν Ἀθήνα ἔδειξαν μία τυχαία οὐρολοίμωξη, χωρὶς τίποτε τὸ ἀνησυχητικό.

Σ᾿ εὐχαριστῶ γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ Ἅγιέ μου Ἰωάννη!

Άγιος Γεράσιμος ο Παλλαδάς Πατριάρχης Αλεξανδρείας

Βιογραφία

Ο Άγιος Γεράσιμος ο Παλλαδάς γεννήθηκε το 1633 μ.Χ. γεννήθηκε στο χωριό Σκιλλούς της Πεδιάδος Κρήτης από ευγενείς και ευσεβείς γονείς. Ο πατέρας του Θεόδωρος υπήρξε πρωτοπαπάς και ιεροκήρυκας στον Χάνδακα και είναι γνωστή μία ομιλία του που εξεφώνησε στη μνήμη των Αγίων δέκα μαρτύρων των εν Κρήτη το 1633 μ.Χ. Διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα από τον πατέρα του. Κατόπιν μετέβη για σπουδές στην Κέρκυρα και την Βενετία. Γνώριζε ελληνικά, λατινικά και εβραϊκά· «φιλότιμος γαρ ων και δεξιάς φύσεως δια το μνημονικόν, εν λόγοις μέγας εγένετο τη μαθήσει πάντας τους κατ’ εκείνου καιρού υπερβαίνων».

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δεν κατάφερε να μεταβεί στην Κρήτη λόγω της αλώσεως της από τους Τούρκους. Έτσι δίδασκε και κήρυττε στην Πελοπόννησο, τα Ιωάννινα, την Άρτα και την Παραμυθία. Άγνωστο πότε, εξελέγη μητροπολίτης Καστορίας, στην οποία χρημάτισε διδάσκαλος, παρέχοντας δείγματα της σοφίας και της αγιότητός του. Τον Μάϊο του 1686 μ.Χ. του δόθηκε επιτροπικώς η μητρόπολη Αδριανουπόλεως. Ο Καισάριος Δαπόντες γράφει ότι ο Μαυροκορδάτος «έκαμεν Αδριανουπόλεως τον από Καστορίας σοφώτατον Γεράσιμον».

Στις 25 Ιουλίου 1688 μ.Χ. εξελέγη πατριάρχης Αλεξανδρείας, διαδεχθείς τον αποθανόντα στο σεισμό της Σμύρνης Πατριάρχη Παρθένιο (1678 - 1688 μ.Χ.) τον από Βηθλεέμ. Κύριο μέλημά του ήταν η διάδοση του θείου λόγου. Σώζονται πολλές χειρόγραφες ομιλίες του. Λόγω μεγάλων χρεών του πατριαρχείου αναγκάσθηκε να περιέλθει τις ρου­μανικές χώρες και τη Ρωσία διενεργώντας εράνους. Οι άρχοντες τον δέχονταν με τιμές και του προσέφεραν πλούσια δώρα, εξασφαλίζοντας τα εκεί μετόχια του πατριαρχείου. Εργάσθηκε για την επίλυση του χρονίζοντος σιναϊτικού προβλήματος και συνέταξε κανονισμό για το πτωχοκομείο της μονής Αγίου Γεωργίου Καΐρου. Ανέπτυξε πλούσια αλληλογραφία με προσωπικότητες της εποχής του, όπως τον Μέγα Πέτρο της Ρωσίας, τον πάπα Ρώμης Κλήμεντα ΙΑ΄, την Εκκλησία της Κύπρου και της Κρήτης.

Στις 20 Ιανουαρίου 1710 μ.Χ., μετά 22 ετών γόνιμη πατριαρχεία, παραιτείται λόγω ασθενείας, γήρατος και χάριν της ησυχίας υπέρ του Επισκόπου Χίου Σαμουήλ: «Γήρατι όμως ήδη κατακαμφθείσα - η μετριότητα του, όπως γράφει στην παραίτηση του ο ίδιος - και πάθεσι νοεροίς περιπεσούσα, την του σώματος δύναμιν εγνώρισεν ατονήσασαν και εις μνήμην έχουσα το τέλος της ζωής και το του θανάτου άφευκτον και άδηλον και άωρον, τοις πάσι χάριν κέκρικεν ειπείν, και μόνην της ησυχίας ασπάσασθαι, ως φίλην θεώ και την της ψυχής προξενούσαν σωτηρίαν… Τούτων δε πάντων λύπη συσχεθέντων εν δάκρυσι θερμοίς και πνεύματι συντετριμμένω ουκ εδέξαντο την αγγελίαν, αλλ’ ηξίουν ημάς μεταβαλείν τον σκοπόν και την αιτίαν του τοιούτου απροσδοκήτου αυτών απορφανισμού επυνθάνοντο μήποτε δια λύπην η παραπικρασμόν η ενόχλησίν τινος των πατέρων η των χριστιανών, προετράπημεν εις τούτο, ημείς δε παντοίοις τρόποις και λόγοις βεβαιώσεως επιστώσαμεν τους πάντας, ότι δια μόνην την ησυχίαν και την της ψυχής ημών σωτηρίαν τούτο γίνεται μόλις ουν κατένευσαν τω ημετέρω σκοπώ, ω εν ονόματι του μεγάλου θεού».

Ο πατριάρχης Γεράσιμος παρέμεινε στο Ταμιάθιο ως τον Μάϊο του 1712 μ.Χ. Κατόπιν μετέβη για εφησυχασμό, μελέτη και προσευχή στην ιερά μονή Βατοπαιδίου, όπου και ανεπαύθη οσιακώς τον Ιανουάριο του 1714 μ.Χ. Στον τάφο του υπήρχε η επιγραφή: «Εκοιμήθη ο δούλος του θεού και μακαριώτατος Πατριάρχης Αλεξανδρείας κυρ Γεράσιμος εν έτει αψιδ’΄μηνι Ιανουαρίω ιε’΄ Ινδικτιώνος». Η κάρα του φυλάγεται σε ασημένια λειψανοθήκη στο άγιο βήμα του Καθολικού της μονής.

Οσοι αναφέρονται σε αυτόν τον εγκωμιάζουν για τη λογιότητα και την αγιότητά του: Ο μοναχός Καισάριος Δαπόντες ο Ξηροποταμηνός γράφει: «Ανήρ σοφώτατος και αγιώτατος, θεολόγος, φιλόσοφος, ανιχνευτής του βάθους των θείων Γραφών, δαημονέστατος της ελληνικής, εβραϊκής και λατινικής γλώσσης εχρημάτισε…». Ο έξ Απορρήτων Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος έγραφε προς τον ίδιο: «Τον δε λειμώνα των αρετών και των χαρίτων, ώσπερ αυτώ τέθηλε και επανθεί και κοσμεί ποικίλοις καρποίς, και την αθάνατον υμίν ευωδίαν αποπνέει.. διοφρήδην έπεισιν εκείνο γε΄ ότι το της οικουμένης κριτήριον, την θεοφρούρητον ρήσιν καθέδραν των Αλεξανδρέων, εν καιροίς ιδίοις, αξιολογωτάτην ανδρών ουδέποτε κατέλιπιν έρημον η θεία πρόνοια..». Αξιοσημείωτοι είναι και οι λόγοι του Γερασίμου Μαζαράκη: «Ο Γεράσιμος πρέπει να συναριθμηθή μεταξύ των μεγάλων της Ανατολής Πατριαρχών και προμάχων της Ορθοδοξίας, ως δια του λόγου, της γραφίδος και του παραδείγματος καταπολεμήσας επιτυχώς τας προσπαθείας της Δύσεως. Μη δε τις νομίση ότι ο κίνδυνος, ον διέτρεχεν η Ανατολή, ήτο τότε μικρότερος του επί Κυρίλλου. Η Εκκλησία της Ρώμης διδαχθείσα εκ των πραγμάτων ότι ουδέν ηδύνατο να κατορθώση δια της βίας, μετεχειρίζετο νυν πολιτικήν διαλλαγής και δια ιεραποστόλων, συστάσεως σχολείων εν Ανατολή και εκδόσεως συγγραμμάτων, εξηκολούθει να επιδιώκη την πραγματοποίησιν των προαιωνίων πόθων της. Μεγάλως τότε κατερραδιουργούντο ο ημέτεροι, ιδία δε εν Παλαιστίνη και Συρία… Τας ενεργείας ταύτας επολέμησεν ο Γεράσιμος δια τε της προς τους εν Τριπόλει της Συρίας επιστολής του και του μεγάλου σεβασμού, ου παρά τοις εν Συρία και Παλαιστίνη απήλαυε».

Έργα του αγίου Γερασίμου σώζονται: θεολογικά, υμνογραφικά, φιλοσοφικά και φιλολογικά. Βιογράφος του είναι ο συνώνυμος και ένας των διαδόχων του Γεράσιμος Γ΄ ο Γηράρης (1783 - 1788 μ.Χ.), ο όποιος στις 20 Μαΐου 1785 μ.Χ. γράφει: «Βίος του εν Αγίοις Πατρός ημών Γερασίμου Πατριάρχου Αλεξανδρείας του Κρητός και Παλλαδά καλουμένου Μητροπολίτου πρότερον Καστορίας». Μεταξύ άλλων αναφέρει: «Απήλθεν εις τας αιωνίους και μακαρίους των δικαίων σκηνάς, ίνα κατατρυφά της θείας ελλάμψεως, ελλαμφθείς πρότερον εντεύθεν, ως έμαθε παρ’ αυτού του αγίου Πνεύματος, ως και ημάς εδίδαξεν. Αλλ’ ω πάτερ άγιε και σεβάσμιε, ο ελλαμπόμενος και δεχόμενος τας θείας ελλάμψεις εντελώς, δος και ημίν άπασι τοις αγαπώσι τα σα ένθεα προτερήματα, όπως διά σου χειραγωγούμενοι, φωτισθώμεν και ημείς μη ετέρως σε βλέπειν, μηδ΄εις δεξιά η αριστερά παρεκκλίνειν…».

Ακολουθία συνέθεσε ο νυν μητροπολίτης Ρόδου Κύριλλος Κογεράκης. Η επίσημη αναγνώριση του έγινε από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας στις 17 Σεπτεμβρίου 2002 μ.Χ.

https://www.saint.gr/01/15/index.aspx