Goji Berry Η καλλιέργεια του Goji Berry

 

Το Gojiberry από τη φύση του χαρακτηρίζεται από άριστη προσαρμοστικότητα σε πολλούς τύπους εδαφών και σε διάφορες κλιματολογικές συνθήκες, κάτι που αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι πολλών άλλων superfoods. Αυτό όμως δε σημαίνει σε καμιά περίπτωση πως η καλλιέργεια του είναι πάντοτε εύκολη και αποδοτική, ανεξαρτήτως της συστάσεως του εδάφους και της περιεκτικότητας αυτού σε διάφορα στοιχεία και χαρακτηριστικά. 

Προτιμά τα καλά στραγγισμένα και αλκαλικά εδάφη, με ιδανικό ΡΗ 7,5-8,4 (μέτριο αλκαλικό) και γενικότερα τα εδάφη που είναι πορώδη και πλούσια σε οργανικές ουσίες. Αν και το φυτό προτιμά περιοχές με υψηλή συνολική έκθεση στον ήλιο και μέτρια υγρασία του εδάφους, ωστόσο αντιστέκεται στην ξηρασία, λόγω του ότι είναι αρκετά βαθύρριζο και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες. Τα πρώτα χρόνια της φύτευσής του δεν έχει ανάγκη συχνά ποτίσματα και μεγάλες ποσότητες νερού. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου και σιγά σιγά το πιο συχνό πότισμα αυξάνει σταδιακά την παραγωγή του. 

Ιδανικός Τρόπος Καλλιέργειας

Ακόμα όμως και όταν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις που διαθέτει κανείς, πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του φυτού, δεν εξασφαλίζεται πάντα ο μέγιστος βαθμός απόδοσης της καλλιέργειας, διότι λείπει η απαραίτητη επιστημονική και καλλιεργητική εμπειρία για τη βέλτιστη καλλιέργεια του φυτού.

Αν και οι καλλιεργητές της Κίνας διαθέτουν τεράστια πείρα όσον αφορά την καλλιέργεια του Goji Berry, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιγράψουμε ή να διδαχτούμε από την εμπειρία αιώνων που υπάρχει εκεί, διότι οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές και δεν ταιριάζουν στα ελληνικά δεδομένα. Για παράδειγμα, οι Κινέζοι χρησιμοποιούν λιπάσματα, πολλά από τα οποία είναι απαγορευμένα στην Ε.Ε. ενώ η επαρχία  Ningxia, μια περιοχή όπου κυρίως καλλιεργείται το φυτό, βρίσκεται σε οροπέδιο με υψόμετρο 2.000 μέτρα, στην περιοχή του τεράστιου Κίτρινου ποταμού (Huang He), μια τοποθεσία  που προσφέρει στα εδάφη αρκετή υγρασία καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

Σωστή επιλογή κτήματος

Για να διαπιστώσουμε την καταλληλότητα ενός κτήματος για την καλλιέργεια του Goji Berry, ξεκινάμε με τη δειγματοληψία του εδάφους από διάφορα σημεία του χωραφιού, τα οποία δίνουμε για ανάλυση σε ένα εργαστήριο εδαφολογικών αναλύσεων. Κάνουμε πλήρεις αναλύσεις όπως: μηχανική σύσταση, οργανική ουσία, Ph, ηλεκτρική αγωγιμότητα, ανθρακικό ασβέστιο (συνολικό και ενεργό), διαπίστωση ικανότητας εναλλαγής κατιόντων, ανίχνευση θρεπτικών συστατικών όπως άζωτο, ασβέστιο, κάλιο, αλλά και ιχνοστοιχείων, όπως μαγνήσιο, βάριο, σίδηρο, μαγγάνιο, χαλκό, ψευδάργυρο. Στη συνέχεια, καλείται γεωπόνος, ο οποίος θα μελετήσει τις αναλύσεις και αφού αποφανθεί για το αν το έδαφος είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια του Goji Berry, θα προτείνει την κατάλληλη μέθοδο για τη βελτίωση και προετοιμασία του εδάφους, όσον αφορά τη φύτευση.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν είναι όλα τα εδάφη κατάλληλα για την καλλιέργεια του Goji Berry. Υπάρχουν μηχανικές συστάσεις εδάφους όπως π.χ. αργιλώδη, αμμώδη, που δεν συνιστάται η καλλιέργεια τους, καθώς επίσης και εδάφη με χαμηλό ph (όξινα) που η βελτίωση τους είναι απολύτως μη συμφέρουσα και ιδιαίτερα δαπανηρή.

Ανάλογα με τα αποτελέσματα εδαφολογικής ανάλυσης μπορεί να χρειάζεται:

• Λίπανση με τα στοιχεία που είναι σε χαμηλά επίπεδα, ειδικά του φωσφόρου και του καλίου και αρκετών ιχνοστοιχείων.
• Διόρθωση του pH όταν δεν είναι αρκετά αλκαλικό.
• Αύξηση της οργανικής ουσίας.
• Εξασφάλιση καλής αποστράγγισης με ισοπέδωση ή άνοιγμα καναλιών.
• Βαθύ όργωμα για να αυξηθεί η διαπερατότητα του εδάφους στο νερό.

Σωστή επιλογή ποικιλίας:

Ένα πολύ σοβαρό και δύσκολο θέμα είναι η επιλογή της ποικιλίας του φυτού, επιλογή η οποία θα επηρεάσει την οικονομική απόδοση της καλλιέργειας. Γι' αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή. Μία από τις πρώτες παραμέτρους που ο καλλιεργητής θα κληθεί να ερευνήσει είναι το ποια σκοπεύει να είναι η αγορά που θα στοχεύσει: την αγορά του φρέσκου φρούτου, του αποξηραμένου, την αγορά του χυμού, της μαρμελάδας ή του γλυκού του κουταλιού;

Εάν επιλέξει τις δύο πρώτες κατηγορίες θα πρέπει λογικά να προτιμήσει τη γλυκιά γεύση των ποικιλιών Lycium Barbarum, που τα μέχρι τώρα στοιχεία από την κατανάλωση δείχνουν τη μεγάλη προτίμηση του αγοραστικού κοινού. Εάν προτιμήσει τις υπόλοιπες κατηγορίες (του χυμού, της μαρμελάδας κλπ.) οι απόψεις διίστανται ως προς την επιλογή, διότι η ποικιλία Lycium chinense φαίνεται να έχει μεγαλύτερη παραγωγή ανά δέντρο και εάν παράγεις χυμό, μαρμελάδα ή γλυκό του κουταλιού, οι θερμοκρασίες που απαιτούνται κατά την επεξεργασία της μεταποίησής τους καταστρέφουν ένα μέρος από τα ευεργετικά στοιχεία του καρπού. Επιπλέον, μια μικρή υποβάθμιση του φρούτου θα επέλθει και από την προσθήκη ζάχαρης, καθώς για παράδειγμα ο καρπός του chinense και ως εκ τούτου και ο χυμός του είναι ελαφρά ξινός. Όλα αυτά παίζουν το ρόλο τους όσον αφορά την εναπομένουσα θρεπτική και φαρμακευτική αξία του Goji Berry.

Παράλληλα, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στο να είναι κάποιος βέβαιος ότι η ποικιλία που αγοράζει είναι αυτή που επιθυμεί, καθώς πολλοί φυτωριούχοι τυχαίνει να μην είναι απόλυτα γνώστες των ποικιλιών που πωλούν (προφανώς λόγω της απειρίας τους στο πρωτοεμφανιζόμενο, για τα ελληνικά δεδομένα, αυτό φυτό).
Τέλος, οφείλουμε να αναφερθούμε και στις τρεις μεθόδους δημιουργίας των νέων φυτών (Σπορόφυτα - Μοσχεύματα - Μερισματικά), καθώς και αυτή εδώ η επιλογή παίζει καθοριστικό ρόλο. Οι μεταξύ τους διαφορές είναι αξιοσημείωτες και γι΄ αυτό πριν αγοράσετε, καλό θα είναι να ρωτήσετε έναν έμπειρο γεωπόνο, ο όποιος φυσικά δεν θα έχει ίδιον οικονομικό ενδιαφέρον και όφελος από την αγορά που θα κάνετε.

Σωστός τρόπος φύτευσης

Η κατάλληλη εποχή για τη φύτευση είναι μέσα με τέλη της Άνοιξης (Απρίλιος-Μάιος), χωρίς όμως αυτό να αποκλείει κι άλλες εποχές, όπως το καλοκαίρι ή τις αρχές του Φθινοπώρου. Απαιτείται όμως ιδιαίτερη προσοχή και γνώση όσον αφορά τη σωστή φύτευση τις συγκεκριμένες περιόδους. Οι συνηθέστερες γεωμετρίες φύτευσης φαίνονται στο πίνακα παρακάτω, καλό όμως είναι να μην τοποθετούμε τα δέντρα πολύ κοντά το ένα με το άλλο, γιατί αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες ασθενειών και προβλημάτων. Στην Ελλάδα, φυτεύουμε συνήθως σε σειρές με μεταξύ τους απόσταση 2,5-3 μέτρα, ενώ τα δέντρα σε κάθε σειρά απέχουν μεταξύ τους 1,5-2 μέτρα το ένα από το άλλο.

Πίνακας με διάφορες αποστάσεις φύτευσης φυτών/στρέμμα Goji Berry πίνακες φύτευσης

Εμείς στην Alpha Biofarm, φροντίζουμε οι αποστάσεις μεταξύ των φυτών να είναι 3x2 και 2,5x1,7 μέτρα. Μέχρι τώρα παρατηρούμε μια ανάλογη με τον αριθμό των δέντρων ανά στρέμμα απόδοση, η οποία όμως ισοσκελίζεται (στα οικονομικά αποτελέσματα) από την αύξηση των προληπτικών βιολογικών ψεκασμών που απαιτούνται στην πυκνοφυτεμένη καλλιέργεια για την καταπολέμηση των εχθρών της καλλιέργειας.

Για τη φύτευση των δενδρυλλίων ανοίγουμε λάκκους 40cm x 40cm, με βάθος 50 cm (Σχ1). Το χώμα που θα βγει το αναμειγνύουμε με οργανική ουσία (κομπόστ ή χούμους) και ζεόλιθο ή ατταπουγλίτη. Βάζουμε το μίγμα στο λάκκο (Σχ2) μέχρι το ύψος που όταν τοποθετήσουμε το γλαστράκι, η επιφάνεια του χώματος μέσα στο γλαστράκι να είναι στο ίδιο επίπεδο με το χώμα γύρω από το λάκκο (Σχ3). Στη συνέχεια, προσθέτουμε στο οριζόντιο επίπεδο που έρχεται σε επαφή με το έδαφος η ρίζα του φυτού, όταν αυτό τοποθετηθεί στο λάκκο, 3-5 γραμμάρια μυκόριζα.

Με τη χρήση της μυκόριζας, εκτός από την καλύτερη υγεία του φυτού, επιτυγχάνουμε ακόμα καλύτερη ανάπτυξη και θρέψη, αύξηση της αντοχής του στο στρες και την ξηρασία, μείωση της ανάγκης ύδρευσης και λίπανσης, καλύτερη ανθοφορία, καρποφορία και παραγωγή και καλύτερης ποιότητας και μεγέθους καρπό. Ποτίζουμε αμέσως τα δενδρύλλια με 1-2 λίτρα νερού (εμπλουτισμένο με 1:100 ενεργούς μικροοργανισμούς ΕΜ που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη των φυτών, κάνοντάς τα πιο ανθεκτικά στις προσβολές εντόμων και ασθενειών) γιατί ο ζεόλιθος και ο ατταπουγλίτης απορροφούν υγρασία και υπάρχει κίνδυνος να στεγνώσει το μίγμα (Σχ4).

Σωστή άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων

Το νερό είναι απολύτως απαραίτητο για μια εμπορική καλλιέργεια και εάν δεν μπορεί να εξασφαλιστεί σε επαρκείς ποσότητες, τότε δε μπορούμε να μιλάμε για καλλιέργεια του φυτού. Το πότισμα πρέπει να γίνεται πάντα αργά το απόγευμα και μόνο στάγδην (όχι με κατάκλιση).

Ο καλύτερος τρόπος ποτίσματος είναι με σταλακτοφόρους σωλήνες, προκειμένου να μπορούμε με σχετική ακρίβεια να προσφέρουμε την ποσότητα του νερού που χρειάζεται το φυτό για την ταχύτερη ανάπτυξη και την μέγιστη καρποφορία (ποσότητα και ποιότητα του καρπού). Επίσης και η λίπανση του εδάφους είναι πιο ακριβής και άνετη μέσω του συστήματος των σταλακτοφόρων σωλήνων. Η ποσότητα του νερού που απαιτείται αποτελεί συνάρτηση πολλών μεταβλητών όπως είναι το μικροκλίμα της περιοχής (π.χ. βόρεια ή νότια Ελλάδα) και η μηχανική σύσταση του εδάφους (άλλες ανάγκες έχουν τα αργιλώδη εδάφη και άλλες τα αμμώδη).Ένας κατάλληλος αριθμός υγρασιομέτρων ανάλογα με την έκταση του κτήματος, θα βοηθήσει στο σωστό πότισμα.

Στο δικό μας κτήμα, στον Ελαιώνα Θηβών, τα εδάφη είναι αμμοπυλώδη εδάφη και έχουμε λόγους να πιστεύουμε πως το φυτό χρειάζεται αρκετό νερό προκειμένου να υπάρξει  συνεχής υγρασία στη ρίζα του. Το νερό πρέπει να απλώνεται σε αρκετά μεγάλο κύκλο γύρω από τον κορμό για να ενθαρρύνει την πλευρική ανάπτυξη της ρίζας. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους όπως αυτός που φαίνεται και στη παρακάτω εικόνα.

Σωστός τρόπος λίπανσης & φυτοπροστασίας

Για να έχουμε επιτυχημένη απόδοση και παραγωγή, το φυτό χρειάζεται φροντίδα, καλά μελετημένες λιπάνσεις και σχεδιασμό προληπτικής φυτοπροστασίας. Για τα περισσότερα λαχανικά και φρούτα που ευδοκιμούν στη χώρα μας, υπάρχει αρκετή εμπειρία και ο καλλιεργητής δύναται να βρει το κατάλληλο σχέδιο λίπανσης και προληπτικής φυτοπροστασίας. Το Gojiberry όμως δεν έχει ιδιαίτερο παρελθόν στην Ελλάδα και η εμπειρία όλων μας είναι περιορισμένη (όποιος πιστεύει το αντίθετο πλανάται). Εάν σε αυτό προστεθεί και το ότι οι περισσότερες καλλιέργειες είναι βιολογικές, ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται.

Μια καλή αντιμετώπιση του προβλήματος της λίπανσης είναι να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο εδαφολογικές αναλύσεις και να συμπληρώνονται έτσι οι τυχόν ελλείψεις που παρουσιάζονται. Παράλληλα, από τα τέλη Απριλίου θα πρέπει ανά μήνα να πραγματοποιούνται αναλύσεις φυλλώματος και αναλόγως να συμπληρώνονται θρεπτικά και μικροθρεπτικά στοιχεία. Εδώ πρέπει να τονιστεί πως κάποιοι διεγέρτες θα είναι επίσης ωφέλιμοι. Σχετικά με την προληπτική φυτοπροστασία καλό θα είναι να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα ψεκασμών σχεδιασμένο για τους πιο γνωστούς εχθρούς του φυτού και της οικογένειας των Σολανωδών (Salanaceae) που ανήκει το φυτό.

Ενδεικτικός τρόπος κλαδέματος

Το κλάδεμα αποτελεί ένα καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη και την απόδοση του δέντρου, καθώς βοηθάει να διατηρείται πάντα μια ισορροπία μεταξύ της καρποφορίας και της βλάστησης, ενώ ταυτόχρονα συντελεί στο να έχουμε καλύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά στον καρπό.
Εδώ θα αναφερθούμε αποκλειστικά στην ποικιλία Barbarum.
Οι γενικές αρχές που πρέπει να τηρούνται στο κλάδεμα του δέντρου είναι οι εξής:

• Κρατάμε το Goji σε ένα ύψος που φτάνει τα 1,8 με 2 μέτρα περίπου.
• Διατηρούμε πάντα ένα κενό μεταξύ βλαστών και εδάφους το λιγότερο 45-50 cm.
• Κόβουμε τα λαίμαργα και τις παραφυάδες αμέσως μόλις εμφανίζονται.

Πρώτα από όλα, διαλέγουμε το σχήμα διαμόρφωσης που επιθυμούμε να δώσουμε στα δέντρα μας. Στόχος μας πάντα είναι να επιτύχουμε τη μέγιστη παραγωγή καρπού, πάντα σε σχέση και με την ποιότητά του αλλά και να κάνουμε όσο το δυνατόν ευκολότερη την συγκομιδή. Ενώ στην Κίνα επέλεγαν το σχήμα της ομπρέλας, πρόσφατα υιοθετήθηκαν τα σχήματα των τριών επιπέδων και τα κυλινδρικά, μια τάση που φαίνεται πως πρέπει να ακολουθείται και στην Ελλάδα.
Στην Alpha BioFarm ακολουθούμε δύο μοντέλα το κυλινδρικό και των 3 επιπέδων μέχρις ότου η καλλιέργεια μας δείξει ποιο είναι το καλύτερο.

Κάθε χρόνο έχουμε τα καλοκαιρινά και τα χειμερινά κλαδέματα. Τα τελευταία είναι και τα σημαντικότερα, που πραγματοποιούνται τέλη Ιανουαρίου με αρχές Φεβρουαρίου, στο διάστημα δηλαδή που τα φυτά βρίσκονται σε ύπνο.

Κλάδεμα 1ου έτους.
Το καλοκαίρι αφαιρούμε τις παραφυάδες και τα λαίμαργα αμέσως μόλις αυτά εμφανιστούν. Τις παραφυάδες τις αφαιρούμε με μεγάλη προσοχή γιατί το ριζικό σύστημα είναι ακόμη μικρό και υπάρχει κίνδυνος να ξεριζώσουμε και το δέντρο. Εάν ακολουθούμε το μοντέλο των 3 επιπέδων τότε, όταν ο κεντρικός βλαστός φτάσει τα 80cm, του κόβουμε (του τσιμπάμε) την κορυφή και τον καθαρίζουμε πλήρως από την οποιαδήποτε πλευρική βλάστηση έχει προκύψει από τα 50 - 60cm και κάτω.
Εάν τυχόν όταν φυτέψαμε το δενδρύλλιο είχε περισσότερους από έναν κεντρικούς βλαστούς, διαλέγουμε αυτόν που φαίνεται πιο δυνατός και κόβουμε από τη βάση όλους τους υπόλοιπους. Αυτό γίνεται για να ενθαρρύνουμε την πλευρική βλάστηση μέχρι αυτό το ύψος, δημιουργώντας το πρώτο από τα 3 επίπεδα αλλά και ένα δυνατό κορμό για το δέντρο μας. Από τους πλευρικούς βλαστούς που θα αναπτυχθούν, διαλέγουμε έναν δυνατό, αυτόν που έχει την ανοδικότερη ανάπτυξη και τον στρέφουμε κάθετα προς το έδαφος, δένοντας τον στο στήριγμα του δέντρου. Από εδώ και πέρα αυτός θα είναι η συνέχεια του κεντρικού. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και όταν ο νέος κεντρικός βλαστός φτάσει στο ύψος των 130cm όπου δημιουργούμε το 2ο επίπεδο.

Όταν ο νέος κεντρικός βλαστός φτάσει στο ύψος των 180cm του κόβουμε την κορυφή και δεν δημιουργούμε νέο κεντρικό βλαστό. Εάν επιλέξουμε το κυλινδρικό μοντέλο, αφήνουμε τον κεντρικό βλαστό να φτάσει στο ύψος τών 180cm πριν του τσιμπήσουμε την κορυφή και σταματήσουμε την περαιτέρω ανάπτυξη κατά ύψος του φυτού. Αφήνουμε 3-4 πλευρικούς βλαστούς σε κάθε επίπεδο με γωνία μεγαλύτερη των 45 μοιρών από τον κορμό. Αυτά τα πλευρικά κλαδιά, εάν έχουν μήκος μεγαλύτερο από 60cm, τους κόβουμε τα άκρα ούτως ώστε να μην ακουμπούν τους βλαστούς του διπλανού δέντρου. Αφήνουμε 9 με 12 βλαστούς σε ύψος από 60cm έως 180cm και καθαρίζουμε πλήρως τον κορμό από τη ρίζα έως το ύψος των 60cm. Κλαδεύουμε το δέντρο έτσι ώστε τα πλευρικά κλαδιά που θα παραμείνουν να αποτελούν ένα σύνολο ελικοειδές. Ο ανωτέρω τρόπος κλαδέματος ακολουθείται έως ότου το δέντρο φτάσει στο επιθυμητό ύψος.

Κλάδεμα μετά το 1ο έτος.
Στο καλοκαιρινό κλάδεμα αφαιρούμε παραφυάδες και λαίμαργα όποτε αυτά εμφανιστούν. Αφαιρούμε βλαστούς για να περιορίσουμε από τη μία την υπερανάπτυξη της φυλλωσιάς και να εξασφαλίσουμε από την άλλη την επαρκή κυκλοφορία του αέρα αλλά και τη διείσδυση των ηλιακών ακτινών παντού. Στο χειμερινό κλάδεμα διατηρούμε το σχήμα του μοντέλου που έχουμε επιλέξει και αραιώνουμε τους βλαστούς ώστε να την Άνοιξη να είναι δυνατόν να δημιουργήσει κάποιος νέους βλαστούς, που πάνω τους θα παραχθεί η νέα σοδιά.