Φεϊζόα

Γενικά Στοιχεία Φεϊζόα

Η φεϊζόα κατάγεται από τη νότια Αμερική, πιθανόν από τη νότια Βραζιλία. Καλλιεργείται σε μικρή εμπορική κλίμακα στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α., την Ουρουγουάη και τη Νέα Ζηλανδία. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε περιορισμένη έκταση. Η φεϊζόα έχει κάποια αξία και ως καλλωπιστικό φυτό. Η καλλωπιστική αξία της οφείλεται στο φύλλωμά της (φύλλα λευκά στην κάτω επιφάνεια) και στα ελκυστικά λευκοκόκκινα άνθη της. Θεωρείται φυτό ανεκτικό στους ανέμους και γι' αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ω ανεμοθραύστης. Ο καρπός τρώγεται ως νωπός, σαλάτα με άλλα φρούτα, κονσερβοποιημένος και χρησιμοποιείται για την παρασκευή χυμού και μαρμελάδας.^[1]

Βοτανικά χαρακτηριστικά Φεϊζόα

Η φεϊζόα ανήκει στην οικογένεια Myrtaceae και το επιστημονικό της όνομα είναι Feijoa Sellowianna Berg. Είναι δένδρο αειθαλές, μικρού μεγέθους, ή θάμνος, ύψους 2-5 μέτρα. Τα φύλλα είναι μικρά σε μέγεθος, χρώματος πρασίνου στην πάνω επιφάνεια και λευκού στην κάτω, μήκους 3-7cm. Τα άνθη εμφανίζονται στη μασχάλη των φύλλων, είναι ερμαφρόδιτα, μονήρη, και αποτελούνται από 4 λευκά παχιά πέταλα, τα οποία είναι εδώδιμα, με βυσσινί απόχρωση στην εσωτερική επιφάνεια και πολυάριθμους βυσσινί στημόνες. Φέρει ξυλοφόρους και απλούς ανθοφόρους οφθαλμούς. Οι ανθοφόροι σχηματίζονται προς τη βάση της τρέχουσας βλάστησης και εκπτύσσονται την επόμενη από του σχηματισμούς τους άνοιξη.^[1]

Επικονίαση και γονιμοποίηση της Φεϊζόα

Οι ποικιλίες της φεϊζόα είναι αυτογόνιμες και μερικές αυτόστειρες, γι' αυτό και χρειάζονται σταυρεπικονίαση. Κατά συνέπεια συνιστάται η συγκαλλιέργεια 2-3 ποικιλιών, που να συνανθούν και να είναι συμβιβαστές. Η μεταφορά της γύρης γίνεται με τα έντομα και τα πουλιά. Η τεχνητή επικονίαση της αυτογόνιμης ποικιλίας "Apollo" με γύρη των ποικιλιών "Gemini", "Triumph", και "Mammoth" βελτίωσε την καρπόδεση και την ποιότητα των καρπών.(Patterson, 1990)

Πολλαπλασιασμός και υποκείμενα της Φεϊζόα

Η φεϊζόα πολλαπλασιάζεται εγγενώς (σπόρος) ή αγενώς. Οι ποικιλίες όμως δεν αναπαράγονται γενετικά πιστά με σπόρο, γι' αυτό τα σπορόφυτα πρέπει να εμβολιάζονται με τις επιθυμητές ποικιλίες. Αγενώς πολλαπλασιάζονται με εμβολιασμό (σχιστός), με φυλλοφόρα ημίσκληρα μοσχεύματα (θερμοκρασία υποστρώματος στη βάση των μοσχευμάτων 21⁰C, χειρισμός των μοσχευμάτων με διάλυμα ΙΒΑ συγκέντρωσης 2200ppm), με καταβολάδες και μεριστωματικά. Ως υποκείμενα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σπορόφυτα, γιατί δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα κλωνικά υποκείμενα. Τα δένδρα μπαίνουν σε καρποφορία από το 10ο χρόνο αυτής. Η παραγωγική τους ζωή εκτιμάται σε 30-40 έτη.^[1]

Ποικιλίες της Φεϊζόα

Οι κυριότερες ποικιλίες της φεϊζόα είναι οι ακόλουθες: Coolidge, Choiceana, Edenvale Supreme, Nazemetz, Task, Triump, Mammoth, Appolo, Gemini, Opal Star, Pounamu και kakapo. Οι ποικιλίες Triumph και Mammoth τείνουν να αντικατασταθούν από τις πιο πρόσφατα δημιουργηθείσες. Οι ποικιλίες Appolo, Gemini, Opal Star, Pounamu και kakapo δόθηκαν στην καλλιέργεια την τελευταία 20ετία. ^[1]

Κλιματικές Συνθήκες Φεϊζόα

Η Φεϊζόα, αν και υποτροπικό φυτό, θεωρείται ανεκτική στο ψύχος. Μεγαλύτερη παραγωγή και μεγαλύτερου μεγέθους καρποί επιτυγχάνονται στις πιο θερμές περιοχές της ευκράτου και υποτροπικής ζώνης. Μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασία μέχρι -11⁰C. Οι όψιμοι παγετοί του φθινοπώρου υποβαθμίζουν την ποιότητα των καρπών. Χαρακτηρίζεται ως ανεκτική στην ατμοσφαιρική σχετική υγρασία και τους ανέμους. Ανέχεται βροχοπτώσεις μέχρι και 125mm μηνιαίως.^[1]

Εδαφικές Συνθήκες Φεϊζόα

Η Φεϊζόα αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε πηλώδη και αμμώδη εδάφη, με ικανοποιητική υγρασία και καλή αποστράγγιση. Καλυτέρου μεγέθους καρποί επιτυγχάνονται όμως στα πηλώδη παρά τα αμμώδη εδάφη. Αν και διαθέτει φυτικούς χαρακτήρες ανεκτικούς στην ξηρασία, συχνά όμως οι ξηρικές συνθήκες προκαλούν καρπόπτωση και φυλλόπτωση.

Καλλιέργεια Φεϊζόα

Αποστάσεις φυτεύσεως Φεϊζόα

Συνήθως χρησιμοποιούνται αποστάσεις 4-5 μέτρων μεταξύ των γραμμών και 2-4 μέτρων επί της γραμμής φυτεύσεως των δένδρων.^[1]

Καλλιέργεια εδάφους Φεϊζόα

Το ριζικό σύστημα της φεϊζόα αναπτύσσεται επιφανειακά στο έδαφος και γι' αυτό πρέπει να αποφεύγεται η μηχανική καλλιέργεια. Συνιστάται η καταπολέμηση των ζιζανίων να γίνεται με τα ενδεικνυόμενα ζιζανιοκτόνα.^[1]

Άρδευση της Φεϊζόα

Το πότισμα είναι απαραίτητο, ιδιαίτερα κατά τις ξερικές περιόδους, όταν τα δένδρα φέρουν και καρπούς.^[1]

Λίπανση της Φεϊζόα

Η λίπανση πρέπει να δίδεται σε δυο ισόποσες δόσεις, κατά τα τέλη του χειμώνα η πρώτη και κατά την άνθιση η δεύτερη. Συνήθως συνιστώνται 2.5-3kg αζώτου, 4kg φωσφόρου και 2kg καλίου ανά στρέμμα, όταν τα δένδρα είναι νεαρά και 12kg αζώτου, 8kg φωσφόρου και 10kg καλίου ανά στρέμμα, όταν τα δένδρα είναι ενήλικα και βρίσκονται σε καρποφορία. Οι αναλογίες αυτές μπορεί να μειωθούν, όταν οι χημικές αναλύσεις του εδάφους και των φύλλων εμφανίσουν περίσσεια κάποιου στοιχείου. ^[1]

Αραίωμα καρπών της Φεϊζόα

Συνήθως δεν εφαρμόζεται.^[1]

Κλάδεμα της Φεϊζόα

Η φεϊζόα διαμορφώνεται σε σχήμα κυπελλοειδές ή πυραμίδας. Σ' ότι αφορά το κλάδεμα καρποφορίας αυτό συνιστάται στη διατήρηση του σχήματος του δένδρου, στην αφαίρεση των παραφυάδων, των ξερών και προσβεβλημένων κλάδων και στην αραίωση της υγιούς βλαστήσεως για την διευκόλυνση εισόδου του ηλιακού φωτός και την αύξηση του αερισμού στο εσωτερικό μέρος της κόμης, ως και για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των ψεκαστικών διαλυμάτων για την καταπολέμηση των ασθενειών και εντόμων. ^[1]

Ωρίμαση της Φεϊζόα

Οι καρποί της φεϊζόα είναι ώριμοι, όταν ο φλοιός τους από βαθυπράσινος καταστεί ανοικτοπράσινος και η σάρκα μαλακώσει ελαφρά. Ως κριτήριο ωριμότητας μπορεί να ληφθεί και το χρονικό διάστημα από της άνθισης μέχρι της ωριμάσεως των καρπών, το οποίο κυμαίνεται από 5-7 μήνες και αυτό εξαρτάται από τις θερμοκρασίες που θα επικρατήσουν κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής.^[1]

Συγκομιδή της Φεϊζόα

Παραδοσιακά οι καρποί συγκομίζονται όταν πέσουν στο έδαφος, αλλά είναι καλύτερα να συγκομίζονται πάνω από το δένδρο. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι και κατά "χέρια", γιατί δεν ωριμάζουν όλοι συγχρόνως. Η απόδοση κατά στρέμμα ανέρχεται σε 400-500kg στα νεαρά δένδρα (ηλικίας 2-4 ετών) και 2-2.5 τόνους σε ενήλικα δένδρα (ηλικίας 10 ετών και άνω). ^[1]

Συντήρηση της Φεϊζόα

Οι ώριμοι καρποί μπορεί να συντηρηθούν στους 0⁰C για 4-5 εβδομάδες και επί μια επιπρόσθετη εβδομάδα σε θερμοκρασία δωματίου.

Αποστάσεις φυτεύσεως Φεϊζόα

Συνήθως χρησιμοποιούνται αποστάσεις 4-5 μέτρων μεταξύ των γραμμών και 2-4 μέτρων επί της γραμμής φυτεύσεως των δένδρων της Φεϊζόα.

Καλλιέργεια εδάφους Φεϊζόα

Το ριζικό σύστημα της φεϊζόα αναπτύσσεται επιφανειακά στο έδαφος και γι' αυτό πρέπει να αποφεύγεται η μηχανική καλλιέργεια. Συνιστάται η καταπολέμηση των ζιζανίων να γίνεται με τα ενδεικνυόμενα ζιζανιοκτόνα.

Άρδευση της Φεϊζόα

Το πότισμα είναι απαραίτητο για το φυτό της Φεϊζόα, ιδιαίτερα κατά τις ξερικές περιόδους, όταν τα δένδρα φέρουν και καρπούς.

Λίπανση της Φεϊζόα

Η λίπανση πρέπει να δίδεται σε δυο ισόποσες δόσεις, κατά τα τέλη του χειμώνα η πρώτη και κατά την άνθιση η δεύτερη. Συνήθως συνιστώνται 2.5-3kg αζώτου, 4kg φωσφόρου και 2kg καλίου ανά στρέμμα, όταν τα δένδρα είναι νεαρά και 12kg αζώτου, 8kg φωσφόρου και 10kg καλίου ανά στρέμμα, όταν τα δένδρα είναι ενήλικα και βρίσκονται σε καρποφορία. Οι αναλογίες αυτές μπορεί να μειωθούν, όταν οι χημικές αναλύσεις του εδάφους και των φύλλων εμφανίσουν περίσσεια κάποιου στοιχείου.

Κλάδεμα της Φεϊζόα

Η φεϊζόα διαμορφώνεται σε σχήμα κυπελλοειδές ή πυραμίδας. Σε ό,τι αφορά το κλάδεμα καρποφορίας αυτό συνιστάται στη διατήρηση του σχήματος του δένδρου, στην αφαίρεση των παραφυάδων, των ξερών και προσβεβλημένων κλάδων και στην αραίωση της υγιούς βλαστήσεως για την διευκόλυνση εισόδου του ηλιακού φωτός και την αύξηση του αερισμού στο εσωτερικό μέρος της κόμης, ως και για την καλύτερη αποτελεσματικότητα των ψεκαστικών διαλυμάτων για την καταπολέμηση των ασθενειών και εντόμων.

Ωρίμαση της Φεϊζόα

Οι καρποί της Φεϊζόα είναι ώριμοι, όταν ο φλοιός τους από βαθυπράσινος καταστεί ανοικτοπράσινος και η σάρκα μαλακώσει ελαφρά. Ως κριτήριο ωριμότητας μπορεί να ληφθεί και το χρονικό διάστημα από της άνθισης μέχρι της ωριμάσεως των καρπών, το οποίο κυμαίνεται από 5-7 μήνες και αυτό εξαρτάται από τις θερμοκρασίες που θα επικρατήσουν κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής.

http://www.gaiapedia.gr/gaiapedia/index.php/%CE%A6%CE%B5%CF%8A%CE%B6%CF%8C%CE%B1?fbclid=IwAR3iz7VGfNjvJlZn87ZTPewkblfjbpEDRMCQtrBC6aeTTzAjYrMjZY0kqUc