Βοτρύτης (Τεφρά σήψη) στο Αμπέλι: προκαλεί σοβαρές ζημιές στον αγρό, μετασυλλεκτικά και κατά την αποθήκευση

Η ασθένεια προσβάλει όλα τα πράσινα μέρη του φυτού προκαλώντας σοβαρές ζημιές τόσο στον αγρό όσο και μετασυλλεκτικά κατά την αποθήκευση. 

Παθογόνο αίτιο: Botrytis cinerea (Leotiomycetes , Sclerotiniaceae )

Συνθήκες ανάπτυξης - Βιολογικός κύκλος

Ο μύκητας προσβάλει έναν μεγάλο αριθμό καλλιεργούμενων φυτών. Διατηρείται στα φυτικά υπολείμματα ή τις κληματίδες ως μυκήλιο ή σκληρώτια, αν και στην περίπτωση του αμπελιού τα σκληρώτια εμφανίζονται σπάνια.

Κάτω από κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες παράγονται κονίδια, τα οποία βλαστάνουν προς μυκηλιακή υφή και το παθογόνο εισέρχεται στους φυτικούς ιστούς με απευθείας διάτρηση των επιδερμικών κυττάρων, από φυσικά ανοίγματα (στομάτια) ή από πληγές.

Για τη βλάστηση των κονιδίων απαιτείται η ύπαρξη σταγόνας νερού ή θρεπτικού υποστρώματος (χυμός σταφυλιού). Σε χυμό σταφυλιού η βλάστηση των κονιδίων γίνεται πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι σε νερό (σε 2 ώρες στους 29οC).

Τα κονίδια μεταφέρονται με το αέρα προκαλώντας νέες μολύνσεις. Μετάδοση των κονιδίων μπορεί να γίνει επίσης και με τα χέρια, τα ρούχα και τα εργαλεία των εργαζομένων κατά την εκτέλεση καλλιεργητικών εργασιών, με τα έντομα καθώς και με την επαφή προσβεβλημένων οργάνων μεταξύ τους.

Η ασθένεια εξελίσσεται σε υγρό και ζεστό καιρό. Η παραγωγή και η βλάστηση των κονιδίων ευνοείται από θερμοκρασίες 1-30°C (άριστη 15-25οC) και υγρασία 94%, ενώ αναστέλλεται σε θερμοκρασίες πάνω από 35οC.

Συμπτώματα - Ζημία

Η ασθένεια προσβάλει όλα τα πράσινα μέρη του φυτού προκαλώντας σοβαρές ζημιές τόσο στον αγρό όσο και μετασυλλεκτικά κατά την αποθήκευση.

Η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τις κλιματολογικές συνθήκες, την εποχή και την ταχύτητα εξέλιξης της ασθένειας.

Στα φύλλα εμφανίζονται ακανόνιστες κηλίδες στην περιφέρεια του ελάσματος, οι οποίες αργότερα γίνονται καστανές και νεκρώνονται, ενώ σε συνθήκες υψηλής υγρασίας στους προσβεβλημένους ιστούς αναπτύσσεται γκρίζα εξάνθιση που αποτελείται από τις καρποφορίες του μύκητα.

Στις νεαρές κληματίδες εμφανίζονται επιμήκεις κηλίδες, καστανού χρώματος   που μεγαλώνουν και καλύπτονται από τις καρποφορίες του παθογόνου. Η προσβολή των κληματίδων δεν είναι συχνή, προκαλεί όμως την καταστροφή τους με αποτέλεσμα τη δημιουργία δευτερογενών κληματίδων και άρα την οψίμιση της καλλιέργειας.

Η σημαντικότερη ζημιά έγκειται στην προσβολή των βότρεων.

Σε συνθήκες υψηλής υγρασίας μπορεί να παρατηρηθεί μερική ή ολική ξήρανση των ταξιανθιών. Μετά την προσβολή των άνθεων το παθογόνο παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση στις νεαρές ράγες μέχρι το γυάλισμα όπου στη συνέχεια τις προσβάλει εισέρχοντας από πληγές ή με διάτρηση της επιδερμίδας.

Στην επιφάνεια των ραγών σχηματίζονται μικρές κηλίδες καστανού  (λευκές ποικιλίες) ή καστανοϊώδους (έγχρωμες ποικιλίες) χρώματος. Η επιδερμίδα σχίζεται, γίνεται μαλακή και ακολουθεί σήψη των ιστών.

Με υψηλή υγρασία πάνω στις ράγες αναπτύσσονται οι καρποφορίες του παθογόνου ενώ σε αντίθετη περίπτωση οι ράγες συρρικνώνονται και ξηραίνονται.

Εκτός από τις άμεσες ζημιές το παθογόνο αλλοιώνει και την ποιότητα των κρασιών (καταστροφή χρωστικών) λόγω της παραγωγής οξειδάσης, αν και σε μερικές λευκές ποικιλίες η ποιότητα του κρασιού βελτιώνεται.

Ευαίσθητες λευκές ποικιλίες: Βιλάνα, Σουλτανίνα, Ραζακί, Αθήρι, Θραψαθήρι, Βιδιανό, Μοσχάτο, Ντεμπίνα, Chardonnay, Sauvignon blanc.

Ευαίσθητες ερυθρές ποικιλίες: Ξινόμαυρο, Μανδηλάρι, Κοτσυφάλι, Cabernet franc, Syrah.

Τρόποι καταπολέμησης

Καλλιεργητικά μέτρα	Απομάκρυνση, καταστροφή φυτικών υπολειμμάτων Απομάκρυνση αυτοφυών, εγκαταλελειμμένων πρέμνων Καταπολέμηση ζιζανίων Κατάλληλο κλάδεμα Αερισμός φυλλώματος Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης Κάλυψη των πρέμνων με πλαστικό για προστασία από τη βροχή Αποφυγή δημιουργίας πληγών Σωστή αντιμετώπιση του Ωιδίου και της Ευδεμίδας
Χημικά μέτρα	ΑΜΠΕΛΙ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ boscalid  folpet  mepanipyrim  fluazinam  iprodione  fenhexamid  pyrimethanil  cyprodinil + fludioxonil  cyprodinil + tebuconazole  fludioxonil  cyprodinil  όξινο ανθρακικό κάλιο  γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη  fenpyrazamine  ΑΜΠΕΛΙ ΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΜΟ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ fluazinam  boscalid  folpet  mepanipyrim  iprodione  fenhexamid  thiophanate methyl  pyrimethanil  cyprodinil + fludioxonil  cyprodinil + tebuconazole  fludioxonil  cyprodinil  όξινο ανθρακικό κάλιο  γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη  fenpyrazamine  ΑΜΠΕΛΙ ΣΤΑΦΙΔΑ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ boscalid  cyprodinil + fludioxonil  pyrimethanil  γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη
Βιολογικά μέτρα	ΑΜΠΕΛΙ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη   ► Βακτήρια: Bacillus amyloliquefaciens subsp. plantarum  ► Μύκητες: Pythium oligandrum στέλεχος M1  ΑΜΠΕΛΙ ΟΙΝΟΠΟΙΗΣΙΜΟ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη   ► Βακτήρια: Bacillus amyloliquefaciens subsp. plantarum  ► Μύκητες: Pythium oligandrum στέλεχος M1  ΑΜΠΕΛΙ ΣΤΑΦΙΔΑ ΔΡΑΣΤΙΚΗ ΟΥΣΙΑ γερανιόλη + ευγενόλη + θυμόλη   ΦΥΣΙΚΟΙ ΕΧΘΡΟΙ: ► Μύκητες:  Candida guilliermondii, Cladosporium cladosporioides, Gliocladium catenulatum, G. roseum, Pythium oligandrum, Trichoderma harzianum, T. viride. ► Βακτήρια:  Bacillus brevis, B. subtillis   , Pseudomonas pudita, Streptomyces griseoviridis Aureobasidium pullulans

---

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια του Αμπελιού και άλλες καλλιέργειες, επισκεφθείτε το FarmaLearn, την Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη της Farmacon.

https://blog.farmacon.gr/katigories/texniki-arthrografia/fytoprostasia/item/2460-votrytis-tefra-sipsi-sto-ampeli-prokalei-sovares-zimies-ston-agro-metasyllektika-kai-kata-tin-apothikefsi?fbclid=IwAR2wxvsEfT_eVAHjfE8Q3xZ-OXuYuAp0vjUSQDR-OJB4ByMe21od7ubPU90