Καιρός για κλάδεμα(ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΠΑΝΤΙΔΑΚΗ)

 

πηγη:http://users.sch.gr/babaroutsoup/today/fita.htm#Καλλιεργητικές_εργασίες_φυτών_κατά_μήνα

Μήπως με το άκουσμα της λέξης «κλάδεμα» σας πιάνει ένας μικρός πανικός ότι θα κάνετε κακό στα φυτά σας; Και όμως, το κλάδεμα είναι απαραίτητη κηποτεχνική εργασία και πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο. Ανανεώνει το φυτό, το βοηθά να αναπτύσσεται καλύτερα, του δίνει δύναμη και ζωντάνια. Είναι όμως μια εργασία για την οποία κανείς δεν μπορεί να σας δώσει ακριβείς οδηγίες, παρά μόνο μερικές βασικές συμβουλές. Γιατί, όπως λένε οι παλιοί κηπουροί: «Το κλάδεμα θέλει μάτι, καλό χέρι και σκληρή καρδιά». Η παρατηρητικότητά σας θα σας βοηθήσει να καταλάβετε ποια κλαδιά πρέπει να κλαδέψετε, ενώ η επιδεξιότητα και η προσοχή θα σας εμποδίσουν να τραυματίσετε το φυτό και να του δημιουργήσετε προβλήματα. Και ποτέ μην ξεχνάτε ότι το κλάδεμα, αν γίνει προσεκτικά, μόνο καλό μπορεί να κάνει στο φυτό και δεν του δημιουργεί προβλήματα. Είναι λοιπόν ευκαιρία αυτόν το χειμώνα να κλαδέψετε τα φυτά σας, έστω και αν δεν το έχετε ξανακάνει. Η εμπειρία άλλωστε αποκτάται με την πρακτική. Τα όποια λάθη σας θα σας βοηθήσουν να καταλάβετε τις ανάγκες των φυτών σας και το σωστό τρόπο κλαδέματος. Πότε κλαδεύουμε;  • Το κλάδεμα γίνεται το χειμώνα, που οι λειτουργίες του φυτού ελαχιστοποιούνται. • Κάποια είδη, βέβαια, έχουν διαφορετικές ανάγκες κλαδέματος. Φυτά που ανθίζουν στην καρδιά του χειμώνα (όπως η τσιντόνια, η φορσύθια) δεν κλαδεύονται τη χειμερινή περίοδο παρά μόνο όταν τελειώσει η ανθοφορία τους. Άλλα είδη, όπως η αγγελική, έχουν ανάγκη κλαδέματος ανανέωσης κάθε δύο ή τρία χρόνια. Γενικότερα, τα φυλλοβόλα φυτά τα κλαδεύουμε το χειμώνα που βρίσκονται σε λήθαργο, ενώ τα αειθαλή μπορούμε να τα κλαδέψουμε και τον υπόλοιπο χρόνο με κάποιες προϋποθέσεις (καιρικές συνθήκες, ανθοφορία κ.ά.). Γιατί κλαδεύουμε; • Με το κλάδεμα διαμορφώνουμε και διατηρούμε το σχήμα των φυτών. Ελέγχουμε το μέγεθος και το ύψος τους και κατευθύνουμε τα αναρριχώμενα φυτά προς την επιφάνεια που θέλουμε να καλύψουμε. • Το κλάδεμα είναι απαραίτητο και για την ίδια τη ζωή του φυτού. Αφαιρούμε τα κλαδιά που δεν χρειάζονται. Κόβουμε τα ξερά, όσα έχουν κίτρινα φύλλα ή όσα είναι σάπια, γιατί είναι πηγή ασθενειών. • Με το κλάδεμα ανανεώνεται και αναπτύσσεται καλύτερα το φυτό, καθώς ισορροπούν δύο ανταγωνιστικές λειτουργίες του φυτού, η βλάστηση και η ανθοφορία. Η ανθοφορία καθυστερεί τη βλάστηση και το αντίθετο. Στόχος μας είναι με το κλάδεμα να δημιουργήσουμε ένα φυτό με πλούσιο φύλλωμα και βλάστηση, αλλά και έντονη ανθοφορία. • Για να αεριστεί και να φωτιστεί καλύτερα το φυτό. Πώς κλαδεύουμε σωστά; • Χρησιμοποιούμε πάντα ένα καλό ψαλίδι κλαδέματος. Ποτέ δεν τραβάμε τα κλαδιά με τα χέρια, ούτε και τα κόβουμε με εργαλεία που προκαλούν τραυματισμούς. • Αφαιρούμε και κάποια υγιή κλαδιά, αλλά και κλαδιά με μπουμπούκια για πιο έντονη ανθοφορία. • Τα σημεία κοπής πρέπει να είναι λεία για να μειωθεί η πιθανότητα μολύνσεων. • Κάνουμε την τομή πάνω από το σημείο που βγαίνει νέος βλαστός ή το λουλούδι. • Κόβουμε λοξά, με κατεύθυνση αντίθετη από αυτήν που βγαίνει ο νέος βλαστός. • Τα κλαδιά τα κόβουμε από τη βάση τους. • Αφαιρούμε τα κλαδιά που είναι ταλαιπωρημένα, στραβά ή ξερά. Τα απαραίτητα Ψαλίδι: Χρησιμοποιούμε ειδικό ψαλίδι κλαδέματος καλής ποιότητας, με το οποίο δεν κόβουμε ποτέ άλλα υλικά που μπορεί να χαλάσουν τη λάμα του. Μετά το τέλος κάθε κλαδέματος, το καθαρίζουμε καλά από τα διάφορα υπολείμματα και το απολυμαίνουμε με οινόπνευμα. Πριονάκι: Απαραίτητο για πιο χοντρά και σκληρά κλαδιά. Πρέπει να έχει λάμα φτιαγμένη έτσι ώστε να κάνει λεία τομή.  Αλοιφή επούλωσης πληγών: Στα ειδικά κηποτεχνικά καταστήματα υπάρχει ειδική αλοιφή για τις μεγάλες τομές. Μέχρι να «κλείσει» η πληγή, η αλοιφή εμποδίζει να έρθει το ξύλο σε επαφή με υγρασία και ασθένειες. Γάντια: Απαραίτητα για την προστασία των χεριών. Πώς κλαδεύονται Oι τριανταφυλλιές κλαδεύονται κατεξοχήν το χειμώνα μετά τις πολλές παγωνιές και πριν ξεκινήσει η βλάστηση, δηλαδή μέσα Ιανουαρίου ή και Φεβρουάριο, ανάλογα με την περιοχή. Το κλάδεμα γίνεται και σε εκείνες που δεν έχουν ρίξει ακόμα όλα τους τα φύλλα. Κόβουμε το βλαστό πάνω από το «μάτι», όπως είπαμε παραπάνω, και αφαιρούμε τα φύλλα που μπορεί να έχουν απομείνει. Oι τριανταφυλλιές που ανθίζουν μόνο μια φορά μέσα στο χρόνο κλαδεύονται αμέσως μετά το τέλος της ανθοφορίας τους. Τα κωνοφόρα κλαδεύονται την περίοδο που δεν κυκλοφορεί το ρετσίνι στο εσωτερικό τους, δηλαδή χειμώνα ή αρχές άνοιξης. Με το κλάδεμα αφαιρούνται τα ξερά ή άρρωστα κλαδιά. Επίσης, κλαδεύουμε για να αερίσουμε το εσωτερικό του φυτού, ενώ κόβουμε τις κορυφές κλαδιών για να πετύχουμε πιο πλούσια βλάστηση. Τα καρποφόρα φυτά τα κλαδεύουμε για να έχουν καλύτερη και πλουσιότερη παραγωγή καρπών. Παράλληλα, με το κλάδεμα εξασφαλίζουμε την καλή ανάπτυξή τους. Το κλάδεμα γίνεται πριν την ανθοφορία του φυτού. Μικρά μυστικά  • Μην κλαδεύετε τις ημέρες που έχει έντονη βροχή ή πολύ αέρα. Επίσης, μην κλαδεύετε τις πολύ κρύες ημέρες του χειμώνα ή το καλοκαίρι με καύσωνα. • Αν φυσά πολύς αέρας, ποτίστε περισσότερο το φυτό σας τις επόμενες ημέρες. Oι τομές που δημιουργούνται από το κλάδεμα αυξάνουν την εξάτμιση του νερού. • Το κλάδεμα ανανέωσης ενός γερασμένου φυτού καλό είναι να συνοδεύεται από λίπανση. Το κλάδεμα θα το βοηθήσει να βγάλει νέους βλαστούς και το λίπασμα θα τους θρέψει. • Αν, αφού κλαδέψετε, υπάρξουν προβλήματα από το κρύο, πρέπει να κόψετε τα χαλασμένα τμήματα του κλαδιού. Αυτό θα προστατέψει το υπόλοιπο κλαδί από το κρύο. Την άνοιξη μπορεί να βλαστήσουν ξανά από εκεί , καθώς μπορεί να μην είναι τελείως ξερά. • Αν αφαιρέσετε πολύ φύλλωμα, προστατέψτε το φυτό από τον ήλιο και τη ζέστη. Oι εσωτερικοί βλαστοί κινδυνεύουν από εγκαύματα.

Χειμώνας, καιρός για κλάδεμα Το κλάδεμα είναι απαραίτητο για την ίδια τη ζωή του φυτού, όχι μόνον για την όψη του  Οι παλιοί κηπουροί συνηθίζουν να λένε ότι το κλάδεμα «θέλει μάτι, καλό χέρι και σκληρή καρδιά». Το σίγουρο είναι ότι θέλει και χειμώνα καιρό, όταν οι λειτουργίες του φυτού ελαχιστοποιούνται. Η κηποτεχνική αυτή εργασία δεν είναι εύκολη, μπορείτε όμως να την κάνετε - με λίγη προσοχή - και μόνοι σας. Θεωρείται άλλωστε απαραίτητη για την ανανέωση και την υγιή ανάπτυξη του φυτού. Το κλάδεμα τους χειμερινούς μήνες επιβάλλεται στα φυλλοβόλα φυτά, καθώς βρίσκονται σε λήθαργο. Τα αειθαλή κλαδεύονται και άλλες εποχές του χρόνου_ υπό προϋποθέσεις, βεβαίως, όπως οι καιρικές συνθήκες. Διαφορετικές ανάγκες έχουν φυτά που ανθίζουν στην καρδιά του χειμώνα, όπως η τσιντόνια και η φορσύθια : κλαδεύονται αφότου τελειώσει η ανθοφορία τους. Άλλα είδη, όπως η αγγελική, έχουν ανάγκη κλαδέματος κάθε δύο ή τρία χρόνια. Τα οφέλη του κλαδέματος • Διαμορφώνεται και διατηρείται το σχήμα των φυτών. Ελέγχεται το μέγεθος και το ύψος τους, ενώ τα αναρριχώμενα φυτά κατευθύνονται προς την επιφάνεια που πρέπει να καλυφθεί.   • Το κλάδεμα είναι απαραίτητο και για την ίδια τη ζωή του φυτού. Αφαιρούνται τα κλαδιά που δεν χρειάζονται. Κόβονται τα ξερά, όσα έχουν κίτρινα φύλλα ή όσα είναι σάπια_ είναι πηγές ασθενειών.  • Επιτυγχάνεται η ανανέωση και η καλύτερη ανάπτυξη του φυτού, καθώς επέρχεται ισορροπία σε δύο ανταγωνιστικές λειτουργίες του φυτού, τη βλάστηση και την ανθοφορία. Η ανθοφορία καθυστερεί τη βλάστηση και το αντίθετο. Στόχος, είναι ένα φυτό με πλούσιο φύλλωμα και βλάστηση, αλλά και έντονη ανθοφορία.   • Το φυτό αερίζεται και φωτίζεται καλύτερα.   Μικρά μυστικά Μην κλαδεύετε τις ημέρες που έχει έντονη βροχή ή αέρα. Επίσης, μην κλαδεύετε τις πολύ κρύες ημέρες του χειμώνα ή το καλοκαίρι με καύσωνα. Αν φυσά αέρας, ποτίστε περισσότερο το φυτό σας τις επόμενες ημέρες. Oι τομές που δημιουργούνται από το κλάδεμα αυξάνουν την εξάτμιση του νερού.  Το κλάδεμα ανανέωσης ενός γερασμένου φυτού, καλό είναι να συνοδεύεται από λίπανση. Το κλάδεμα θα το βοηθήσει να βγάλει νέους βλαστούς και το λίπασμα θα τους θρέψει.  Αν, αφού κλαδέψετε, υπάρξουν προβλήματα από το κρύο, πρέπει να κόψετε τα χαλασμένα τμήματα του κλαδιού. Αυτό θα προστατέψει το υπόλοιπο κλαδί από το κρύο. Την άνοιξη μπορεί να βλαστήσουν ξανά από εκεί , καθώς μπορεί να μην είναι τελείως ξερά.  Αν αφαιρέσετε πολύ φύλλωμα, προστατέψτε το φυτό από τον ήλιο. Oι εσωτερικοί βλαστοί κινδυνεύουν από εγκαύματα. Πώς θα κλαδέψετε μόνοι σας Χρησιμοποιείστε καλό ψαλίδι κλαδέματος. Ποτέ μην τραβάτε τα κλαδιά με τα χέρια, ούτε και με εργαλεία που προκαλούν τραυματισμούς. Αφαιρέστε και ορισμένα υγιή κλαδιά, καθώς και κλαδιά με μπουμπούκια για πιο έντονη ανθοφορία.   Τα σημεία κοπής πρέπει να είναι λεία για να μειωθεί η πιθανότητα μολύνσεων.   Κάνετε την τομή πάνω από το σημείο που βγαίνει νέος βλαστός ή λουλούδι.   Κόβετε λοξά, με κατεύθυνση αντίθετη από αυτήν που βγαίνει ο νέος βλαστός.   Κόψτε τα κλαδιά από τη βάση τους.   Αφαιρέστε τα κλαδιά που είναι ταλαιπωρημένα, στραβά ή ξερά.   Προμηθευτείτε τα απαραίτητα Ψαλίδι καλής ποιότητας_ προσοχή στη λάμα, δεν πρέπει να κόβετε άλλα υλικά. Μετά το τέλος κάθε κλαδέματος, χρειάζεται απολύμανση με οινόπνευμα. Πριονάκι: απαραίτητο για πιο χοντρά και σκληρά κλαδιά. Πρέπει να έχει λάμα φτιαγμένη έτσι, ώστε να κάνει λεία τομή. Αλοιφή επούλωσης πληγών: στα ειδικά κηποτεχνικά καταστήματα υπάρχει ειδική αλοιφή για τις μεγάλες τομές. Μέχρι να «κλείσει» η πληγή, η αλοιφή εμποδίζει να έρθει το ξύλο σε επαφή με υγρασία και ασθένειες. Γάντια: απαραίτητα για την προστασία των χεριών. πηγη:http://www.anthorama.gr/files/kladema.htm Κλάδεμα ή κλάδευμα Κλάδεμα είναι η εργασία που γίνεται στα φυτά που έχουν ξυλώδη κορμό και βλαστούς και αποσκοπεί να διαμορφώσει και να δώσει στο φυτό ένα ορισμένο σχήμα, να ρυθμίσει την κατεύθυνση της ανάπτυξής του ή την παραγωγή του. Τα μέρη του φυτού που κλαδεύονται είναι πάντα τα υπέργεια , και πιο συγκεκριμένα τα κλαδιά μικρά και μεγάλα . Κλάδεμα μόρφωσης : Ονομάζεται το κλάδεμα που γίνεται για να δώσει σχήμα στο φυτό ή να ρυθμίσει την κατεύθυνση της ανάπτυξης ή αποβλέπει στη μορφοποίηση , όπως συμβαίνει με τα καλλωπιστικά, στα οποία δίνονται, με το συνεχές κλάδεμα, ορισμένα σχήματα . Το κλάδεμα αυτό πολλές φορές αποβλέπει στη διαμόρφωση της κόμης του φυτού, για να διευκολύνει τη μερική εκμηχάνιση της συγκομιδής σε καρποφόρα φυτά ή καλλωπιστικά φυτά που καλλιεργούνται για παραγωγή δρεπτών (κομμένων) λουλουδιών . Κλάδεμα καρποφορίας : Ονομάζεται το κλάδεμα που γίνεται με σκοπό να ρυθμίσει την καρποφορία του φυτού δηλαδή ν' αυξήσει ή να μειώσει την παραγωγική δυνατότητα του φυτού . Με αυτό το κλάδεμα εξαναγκάζουμε το φυτό να βλαστήσει όσο γίνεται πιο πολύ ή αντίθετα πιο λίγο , ώστε ν' αυξηθεί ή να περιορισθεί η παραγωγή του, με σκοπό να μην αποβεί τελικά σε βάρος του , όπως γίνεται στα νεαρής ηλικίας καρποφόρα δέντρα . Μερικές φορές την άνοιξη κόβεται ένα μέρος από τ' ανθισμένα κλαδιά των δέντρων αφενός για να περιοριστεί η καρποφορία και να μην κινδυνέψει το φυτό αργότερα από το βάρος των πολλών καρπών , αφετέρου οι εναπομείναντες καρποί να φθάσουν σε ικανοποιητικό μέγεθος . Κατά την εργασία του κλαδέματος καρποφορίας , χρειάζεται ο κλαδευτής να γνωρίζει καλά, από ποιο μάτι και μετά υπάρχουν οι καρποφόροι οφθαλμοί στα κλαδιά του συγκεκριμένου φυτού , εάν καρπίζει σε βλαστούς έτους ή διετίας κλπ . Το κλάδεμα των φυτών γίνεται σε μια ορισμένη εποχή, που εξαρτάται από το είδος του φυτού και απ' το σκοπό που έχει το κλάδεμα . Στα καλλωπιστικά φυτά γίνεται αρκετές φορές το χρόνο ώστε να διατηρούν πάντα το σχήμα τους , ιδιαίτερα για τα φυτά που χρησιμοποιούνται ως ψαλιδιζόμενοι φράχτες και μπορντούρες . Αντίθετα στα οπωροφόρα γίνεται στο τέλος του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης. Σε άλλα πάλι δέντρα γίνεται το χειμώνα . Σε πολλές περιπτώσεις το κλάδεμα χρησιμοποιείται για να πρωιμίσει ή να οψιμίσει την έκπτυξη του φυλλώματος και της βλάστησης ή της ωρίμανσης των καρπών , προς αποφυγή καταστροφών από τους πρώιμους ή όψιμους παγετούς που χαρακτηρίζουν το μικροκλίμα της περιοχής στην οποία διενεργείται το κλάδεμα . Πολλές φορές το κλάδεμα έχει χαρακτήρα επέμβασης για θέματα φυτοπροστασίας , έχοντας ως κατεύθυνση την αφαίρεση προσβεβλημένων βλαστών από κάποιο παθογόνο , την απομάκρυνση και την καύση τους . Στις περιπτώσεις αυτές ή τακτική απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος είναι απαραίτητη . Όταν χρειάζεται να ελαφρώσει το δέντρο απ' τους πολλούς καρπούς, τότε το κλάδεμα γίνεται συνήθως την άνοιξη . Ακόμη σε μερικές αναγκαίες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και το καλοκαίρι . Το κλάδεμα γίνεται με ειδικά εργαλεία, όπως είναι το κλαδευτικό ψαλίδι μπορντούρας, το κλαδευτήρι, το πριόνι, το τσεκούρι. Το κλάδεμα, για να μην αποβεί σε βάρος του φυτού, πρέπει να γίνεται από ειδικευμένους εργάτες ή από άτομα που ασχολούνται χρόνια με την κηπευτική και έχουν αποκτήσει την επιθυμητή εμπειρία . Ιδιαίτερη εμπειρία χρειάζεται το κλάδεμα γραμμικών καλλιεργειών των δέντρων και υποστηριζόμενων φυτών (αμπέλι , ακτινίδιο κλπ) . Ιδιαίτερη σημασία έχει ό τρόπος με τον οποίο γίνονται οι τομές του κλαδέματος  . Η χρήση του σωστού εργαλείου , καλά συντηρημένου , με κοφτερές λεπίδες , έτσι ώστε να μην μασάει το προς κοπή κλαδί . Η τακτική απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος , βοηθά στην αποφυγή της μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών από φυτό σε φυτό . Οι τομές θα πρέπει να γίνονται με κλίση 45ο αντίθετα από τον τελευταίο οφθαλμό που διατηρούμε στο κλαδί (εικόνα 1) . Προσοχή χρειάζεται κατά την κοπή μεγάλων και χοντρών κλαδιών (διαμέτρου πάνω από 3 cm) αφενός για να μην ξεμασκαλίζονται τα κλαδιά , αφετέρου για λόγους ασφάλειας (αποφυγή τραυματισμών) . Η τεχνική αυτή συνίσταται στην κοπή των κλαδιών σε τρία στάδια (εικόνα 2) . Η πρώτη τομή είναι ημιτελής και γίνεται στο κάτω μέρος του βλαστού , κοντύτερα στην βάση του , απ’ ότι η δεύτερη τομή που γίνεται πλησίον της πρώτης αλλά στο πάνω μέρος του βλαστού . Σε περίπτωση που επιβάλλεται να αφαιρεθεί ο βλαστός από την βάση του , προχωρούμε και στο τρίτο βήμα (εικόνα 2) , αφού πλέον το κλαδί έχει ελαφρύνει από το μεγάλο μέρος του φορτίου του . Ένα φυτό , για το οποίο υπάρχει έντονο κηποτεχνικό ενδιαφέρον για το κλάδεμά του , είναι η τριανταφυλλιά . Το βασικό κλάδεμα της τριανταφυλλιάς γίνεται κατά το τέλος του χειμώνα - αρχές της άνοιξης . Στην Αττική γίνεται συνήθως τον Ιανουάριο έως 15 Φεβρουαρίου . Σε ψυχρότερα κλίματα γίνεται λίγο αργότερα . Ένα δεύτερο ποιο ελαφρύ κλάδεμα γίνεται τέλος Ιουλίου - αρχές Αυγούστου για συμμάζεμα του σχήματος του φυτού και ώθηση σε νέα ανθοφορία το Φθινόπωρο . Οι κανόνες που ακολουθούμε στο κλάδεμά της θαμνώδους τριανταφυλλιάς είναι να αφαιρούμε όσα κλαδιά συγκλίνουν προς το κέντρο του θάμνου (καλός αερισμός) , τα γερασμένα , όσα παρουσιάζουν συμπτώματα προσβολών από παράσιτα (κοκκοειδή , κλπ) ή παρουσιάζουν εξελκώσεις και τραυματισμούς και όσα επίσης κλαδιά χαλούν το κανονικό σχήμα του φυτού . Σχηματικά το κλάδεμα της θαμνώδους τριανταφυλλιάς δίνεται από την παρακάτω σχετική εικόνα . Μετά το κλάδεμα καλό είναι να γίνεται επάλειψη των πληγών που δημιουργούνται είτε με ειδικά προς τον σκοπό αυτό σκευάσματα είτε με κερί είτε τέλος με κοινή μπογιά , με σκοπό την αποφυγή εισόδου μολυσμάτων παθογόνων μικροοργανισμών στο φυτό .