Η βαθιά κοιλιακή ραφή (deep suture) των κερασιών.

Μία ανωμαλία της φυσιολογίας των καρπών κερασιάς που προβληματίζει κυρίως τη μετασυλλεκτική διαχείριση των κερασιών, είναι η Βαθιά Κοιλιακή Ραφή ή Βαθιά Ραφή ή Βαθιά Αυλάκωση (deep suture).

Το χαρακτηριστικό σύμπτωμα που εμφανίζεται είναι η βαθιά σχισμή ή αυλάκωση κατά μήκος όλης ή τμήματος της κοιλιακής ραφής του καρπού.

Το φαινόμενο δεν είναι πρωτόγνωρο, εμφανίζεται από παλιά, περιοδικά ή σε μικρό έως ασήμαντο βαθμό. Κάποιες χρονιές, σε κάποιες ποικιλίες, σε κάποια αγροκτήματα ή σε κάποια δένδρα (ανάλογα τη συγκυρία ταυτόχρονης εμφάνισης των δημιουργών καταστάσεων) εμφανίζει έξαρση. Το αποτέλεσμα είναι να απορρίπτονται οι συγκεκριμένοι καρποί από τα μηχανήματα αυτόματης ταξινόμησης και τυποποίησης των διαλογητηρίων ως ακατάλληλοι προς εμπορία, ενώ είναι κατάλληλοι προς βρώση με ανεπηρέαστη τη γεύση ή την υφή τους. Άλλος ανεπιθύμητος παράγοντας που εμφανίζεται εξαιτίας του φαινομένου είναι η αυξημένη ευαισθησία αυτών των καρπών σε προσυλλεκτικές και μετασυλλεκτικές σήψεις (Bastias et al., 2023).

Ως κύριο αίτιο της εμφάνισης του φαινομένου θεωρούνται δυσνόητοι γενετικοί παράγοντες που προσδίδουν ευαισθησία σε κάποια δένδρα, με αποτέλεσμα να αρχίζει η διαδικασία εκδήλωσης της ανωμαλίας από την ανάπτυξη των ανθοφόρων οφθαλμών ακόμη, την άνοιξη (Southwick και Uyemoto, 1999; Ogawa et al., 1995). Αν προσπαθούσαμε να κάνουμε μια απλή περιγραφή της φυσιολογίας δημιουργίας του φαινομένου θα λέγαμε ότι τα τμήματα του υπό διαμόρφωση καρπιδίου δεν συγχωνεύονται πλήρως και παραμένουν ανοιχτά (Southwick και Uyemoto, 1999).

Εκτός των παραπάνω, κύριες δημιουργές καταστάσεις του φαινομένου θεωρούνται οι υψηλές θερμοκρασίες κατά τη διαφοροποίηση των οφθαλμών το καλοκαίρι, δηλαδή παρατεταμένες θερμοκρασίες άνω των 35oC οι οποίες δεν εκτονώνονται αρκετά κατά τις νυχτερινές ώρες (υπεύθυνες και για την εμφάνιση δίδυμων καρπών και τη δυσπλασία στημόνων των ανθέων), όπως επίσης και συνθήκες έλλειψης νερού την ίδια εποχή (Bastias et al., 2023; Engin et al., 2009; Southwick et al., 1994). Το σύμπλοκο των δημιουργών καταστάσεων συμπληρώνεται από την φυτοϋγεία των δένδρων (Ogawa et al., 1995). Παρατηρήθηκε ότι άρρωστα δένδρα εμφανίζουν την ανωμαλία συχνά έως και κάθε χρόνο.

Θεωρητικά το φαινόμενο δεν μεταδίδεται με τον πολλαπλασιασμό με μοσχεύματα. Συστήνεται όμως να μην χρησιμοποιείται πολλαπλασιαστικό υλικό που προέρχεται από δένδρα με ιστορικό εμφάνισης της ανωμαλίας (Ogawa et al., 1995; UC IPM Pest Management Guidelines). Η αποφυγή χρήσης ύποπτου γενετικού υλικού είναι θεμελιώδους σημασίας για την αποτροπή εμφάνισης οποιασδήποτε ανωμαλίας.

Τρόποι πρόληψης του φαινομένου, όσον αφορά τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, είναι οι ίδιοι με αυτούς του δίδυμου κερασιού (π.χ. ψεκασμός νερού τις απογευματινές ώρες για χαμήλωμα της θερμοκρασίας του αγρού, ψεκασμός κάλυψης των δένδρων με καολίνη ή άλλα σκευάσματα, κ.λπ.), όπως επίσης και οι τακτικές αρδεύσεις για την αποφυγή στρεσογόνων καταστάσεων έλλειψης νερού (Bastias et al., 2023; Southwick et al., 1991; Southwick και Uyemoto, 1999).

Μία πετυχημένη προσέγγιση καλλιεργητικών επεμβάσεων αποτροπής ή δραστικής μείωσης της ανωμαλίας σε οπωρώνες ή δένδρα με ιστορικό εμφάνισης, όσον αφορά τη φυτοϋγεία των δένδρων και τη θρέψη αυτών, κατά τον Γεωπόνο κο Ευάγγελο Μάινο, είναι το φθινοπωρινό κλάδεμα στα ύποπτα δένδρα και η πλούσια βασική λίπανση αυτών το χειμώνα (μέχρι την εποχή των Χριστουγέννων).

Κλάδοι ή βραχίονες δένδρων που εμφανίζουν την ανωμαλία επανειλημμένα καλό είναι να αφαιρούνται (UC IPM Pest Management Guidelines).

Ποικιλίες που καταγράφηκε να παρουσιάζουν συχνά το φαινόμενο στο εξωτερικό είναι οι Bing, Black Tartarian, Black Republican, B. Burlat, Van και Chinook (Southwick και Uyemoto, 1999; Ogawa et al., 1995), ενώ στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί στις Grace Star, Giorgia και Τσολακέικο (στις περιοχές Έδεσσας και Αλμωπίας, κατά Μάινο Ε. και Τρύπκο Χ.).

Το συνοδό φαινόμενο της ανωμαλίας, Ζαρωμένο Φύλλο ή Τσαλακωμένο Φύλλο (crinkle-leaf) που αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία, δεν έχει παρατηρηθεί ή δεν του έχει δοθεί η ανάλογη προσοχή παρατήρησης στη χώρα μας.

Το Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας, του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων (ΕΛ.Γ.Ο.-ΔΗΜΗΤΡΑ), θα επανέλθει επί του θέματος με λεπτομερέστερα στοιχεία εμφάνισης της ανωμαλίας στη χώρα μας.

Φωτογραφία 1